علی بن فضل الله شوشتری

«قالَ رَسُولُ اللهِ صلی الله علیه و آله و سلم مَن صَلّی عَلَی یومَ الجُمُعَةِ ایماناً وَاِحتِساباً، اِستَأنِفِ العَمَلَ».[1]

  رسول خدا صلی الله علیه و آله و سلم فرمود: هر کس در روز جمعه، با ایمان و با احتساب، بر من صلوات بفرستد کار را از نو آغاز کند.

چند نکته از روایت استفاده می‌شود:

الف) این عمل یعنی صلوات فرستادن در روز جمعه این اثر را دارد.

ب) صلوات فرستادن شرطی دارد و آن ایمان است.

ج) صلوات فرستادن احتساباً باشد.

[لازم است توضیحی در خصوص واژه احتساب بیان کنم تا معنای این کلمه روشن و واضح گردد.

واژه احتساب را عرب در مواقعی استفاده می‌کند که هم آن عمل بزرگ باشد و هم آن را به‌ حساب خدا آورد، و از خدا عوض بگیرد.

و لذا عرب غالباً از این واژه در میادین نبرد و جنگ استفاده می‌کند که هم به جنگجو جرئت و جسارت دهد و هم به دیگران بفهماند که این عمل یعنی مبارزه در راه هدف و دفاع از دین و ولایت چقدر بزرگ و عظیم است. و هم به خود مبارزه کننده بفهماند که تو عزیزترین افراد در نزد من هستی و من به تو علاقه فراوان دارم. و هم خودش جانبازی و ایثار و شهادت عزیزش را نزد خدا به‌ حساب آورد و از خدا عوض بگیرد. (درواقع با جانبازی و ایثار و شهادت او نزد خدا آبرو و حیثیت کسب کند).

مثل‌اینکه فردی در میدان نبرد و جنگ خطاب به فرزندش بگوید: فرزندم هم‌اکنون موقع جانبازی و ایثارگری در رکاب فرزند رسول خدا و حجت الهی است. به میدان نبرد بشتاب و جان خود را فدای حجت خدا کن. تا من مرگ عزیزم را ببینم و داغ او را به‌حساب خدا آورم و از خدا عوض بگیرم. درواقع او با استفاده از این واژه به‌نوعی به فرزندش می خواهد بگوید: ‌ای فرزند، تو عزیزترین فرد نزد من هستی و من کسی عزیزتر از تو در حال حاضر ندارم که در راه دفاع از دین و ولایت و حجت خدا به میدان نبرد بفرستم ولی چون دفاع از دین و ولایت و حجّت خدا از همه‌چیز عزیزتر و از تمامی امور مهم‌تر است به میدان نبرد برو، و از دین و ولایت دفاع کن. چنانچه به شهادت هم رسیدی، گر چه مرگ تو برایم که عزیزترینی، سنگین، و داغت جان‌سوز است، امّا من تحمل کرده و صبر می‌نمایم، و داغ تو را به‌حساب خدا می‌گذارم و از او عوض می‌گیرم.

در این روایت هم رسول خدا از واژه احتساب استفاده کرده است. که درواقع می خواهد عظمت و بزرگی صلوات را به مخاطب بفهماند که این عمل به‌اندازه ای ارزشمند است که هم علاقه و شوق صلوات فرستنده را به رسول خدا نشان می دهد و هم بیان‌کننده این است که می تواند این عمل را به احتساب خدا آورد و از او عوض بگیرد. چه عوضی بهتر از آمرزش گناهان.]

د) اِستأنِفِ العمل یعنی کار را از نو آغاز کن؛ کنایه از این است که تمام گناهانش آمرزیده شده است. مانند نوزادی که تازه زندگی را آغاز کرده است. صلوات فرستنده هم به‌نوعی از گناهان پاک‌شده است که مثل آن نوزاد تازه زندگی را آغاز می‌کند.