سیره‌ امام محمد باقر (علیه السلام) در صلوات فرستادن

سیره امام باقر علیه السلام بر این بود که همواره در دعاها و راز و نیازهایشان با خدای متعال صلوات بر محمد و آل محمد میفرستادند. که به‌عنوان نمونه به چند مورد اشاره می‌شود.

الف) دریکی از دعاهای امام محمدباقر علیه السلام که بسیار مفصل هم هست، آن حضرت سه چهار بار بر محمد و آل محمد صلوات می­فرستند. و می­فرمایند:

«... صلی‌الله‌عَلَیهِ وَ‌ آلِهِ وَ سَلَّمَ...»  خدایا بر محمد و آل محمد درود و رحمت خود را بفرست. و یا می‌فرمایند: ... صلی‌الله علی محمد و آله.  خدایا صلوات و درود خود را بر محمد و آل محمد بفرست.^[1]

ب) سید بن طاووس حرزی را از امام محمدباقر علیه السلام نقل می‌کند که در آن حرز آن حضرت بر محمد و آل محمد این­ چنین صلوات می­فرستند:

«وَ صلی‌الله عَلی مُحَمَّدٍ الرَّسولِ النَّبِیِّ الأُمِّیِّ سَیِّدِنا مُحَمَّدٍ وَ آلِهِ الطّاهِرینَ وَ سَلَّمَ تَسلیماً».^[2]

خدایا بر محمد که فرستاده‌شده و خبردهنده و أُمّی است و پیشوای ماست که محمد است و بر خاندانش که از گناهان پاکند درود فرست.

ج) سید بن طاووس از امام محمدباقر علیه السلام دعایی به نام دعای ضد غم و اندوه نقل می‌کند که در آن دعا حضرت این ­چنین صلوات بر محمد و آل محمد می­فرستند:

«یا کائِناً قَبلَ کُلِّ شَیئیٍ، وَ یا مُکَوِّنَ کُلِّ شَیئیٍ، وَ یا باقِیَ بَعدَ کُلِّ شَیئٍ، صَلِّ عَلی مُحَمَّدٍ وَ اهل‌بیتهِ».^[3]

ای آنکه هستی و بوده ­ای پیش از همه ­چیز، و‌ ای آنکه هستی داد­ه‌ای هر چیزی را، و‌ ای آنکه باقی هستی پس از همه­ چیز، بر محمّد و آل بیت محمّد صلوات و درود بفرست.

 

[1]. سید بن طاووس، مهج الدعوات و منهج العنایات،ص312 و 313.

[2]. سید بن طاووس، مهج الدعوات و منهج العنایات،ص33.

[3]. سید بن طاووس، مهج الدعوات و منهج العنایات،ص319.

سیره‌ امام جعفر صادق (علیه السلام) در صلوات فرستادن

امام جعفر صادق علیه السلام در دعاها و راز و نیازهایشان با خداوند متعال مرتب صلوات بر محمد و آل محمد میفرستادند.

الف) سید بن طاووس حرزی را از امام صادق علیه السلام نقل می‌کند که آن حضرت این­ چنین صلوات بر محمد و آل محمد میفرستند.

«...اَللّهُمَّ صَلِّ عَلی مُحَمَّدٍ عَبدِکَ وَ رَسُولِکَ وَ نَبِیِّکَ وَ أَمینِکَ، وَ شَهیدِکَ التَّقِیِّ النَّقِیِّ البَشیرِ‌النَّذیرِ السِّراجِ المُنیرِ، وَ آلِهِ الطَّیِّبینَ الأَخیارِ...»^[1]

خدایا درود و صلوات فرست بر محمد که بنده و فرستاده توست و پیامبر امین و شاهد توست، پرهیزکار و پاکیزه است بشارت ­دهنده و ترساننده است مثل چراغ روشن است و صلوات بر خاندانش که پاکان و نیکان‌اند.

ب) سید بن طاووس دعایی از امام صادق نقل می‌کند که بسیار مفصل است در آن دعا امام علیه ­السلام این ­چنین صلوات می­فرستند.

«... وَ بحق مُحَمَّدٍ الآَمینِ، رَسُولِکَ سَیِّدِ المُرسَلینَ، وَ نَبِیّکَ اِمامِ المُتَّقینَ، وَ بِالرِّسالَةِ الَّتِی اَدّاها، وَ‌العِبادَةِ الَّتی اِجتَهَدَ فیها، وَ المِحنَةِ‌ الَّتی صَبَرَ عَلَیها، و المَغفِرَةِ الَّتی دَعا اِلَیها، و الدّیانَةِ الَّتی حَضَّ عَلَیها، مُنذُ وَقتِ رِسالتِکَ اِیّاهُ إِلی أَن تَوَفَّیتَهُ، وَ بِما بَینَ ذلِکَ مِن اَقوالِهِ الحَکیمَةِ، وَ اَفعالِهِ الکَریمَةِ، وَ مَقاماتِهِ المَشهُورَةِ، وَ ساعاتِهِ المَعدُودَةِ، اَن تُصَلّیَ عَلَیهِ کَما وَعَدتَهُ مِن نَفسِکَ، وَ تُعطِیَهُ اَفضَلَ ما اَمَّلَ مِن ثَوابِکَ، و تُزلِفَ لَدَیکَ مَنزِلَتَهُ وَ تُعلِیَ عِندَکَ دَرَجَتَهُ، وَ تَبعَثَهُ المَقامَ المَحمُودَ، وَ تُورِدَهُ حَوضَ الکُرَمِ وَ‌الجُودِ، ‌وَ تبارکَ عَلَیهِ بَرَکَةً عامَّةً تامَّةً خاصَّةً ماسَّةً زاکیَةً عالِیَةً سامِیَةً لَاانقِطاعَ لِدَوامِها، وَ لا نَقیصَةَ فی کَمالِها، وَ لا مَزیدَ‌اِلّا فی قُدرَتِکَ عَلَیها، وَ تَزیدَهُ بَعدَ ذلِکَ مِمّا اَنتَ اَعلَمُ بِهِ، وَ اَقدَرُ عَلَیهِ، وَ اَوسَعُ لَهُ، وَ‌تُؤتِیَ ذلِکَ حَتّی یَزدادَ‌ فِی الایمانِ بِهِ بَصیرَةً، وَ فی مَحَبَّتِِهِ ثَباتاً وَ حُجَّةً، وَ‌ عَلی اَلِهِ الطَیِّبینَ الاَخیارِ المُنتَجَبینَ الاَبرارِ...»^[2]

و به‌حق محمد که امین تو و پیامبر تو و برگزیده‌ی پیامبران توست، و پیغمبر تو و پیشوای پرهیزگاران است و به‌حق پیغامی که بجای آورده است آن را، و بندگی­ ای که سعی نموده است در آن، و مشقّتی که صبر نموده است بر آن، و آموزشی که خوانده است مردمان را به‌سوی آن، و اطاعتی که تحریص نموده است مردمان را بر آن، از وقت فرستادن تو او را، تا آنکه رحلت فرموده ­ای او را، و به‌حق آنچه در مابین این دو وقت است، از گفتارهای محکم او، و کردارهای نیکوی او، و منزلت‌های مشهور او، و ساعت‌های شمرده‌شده او، اینکه رحمت فرستی بر او، هم چنان‌که وعده داده ­ای او را، از جانب خود، و آن­که ببخشی به او زیادتر ازآنچه امید داشته است از ثواب تو، و آنکه نزدیک سازی به نزد خود جای ورود او را، و آنکه بلند گردانی در نزد خود مرتبۀ او را، و آن­که برانگیزانی او را به جایگاه نیکوی پسند کرده شده، و آن­که واردسازی او را به حوض کرم و بخشش خود، و آنکه برکت فرستی بر او برکتی که باشد شامل همۀ امور او، و کامل باشد و مخصوص باشد به او، و رسیده باشد به او، و پاکیزه و بلند و رفیع باشد، نباشد انتهائی برای دوام آن، و نباشد کوتاهی در کمال آن، و نباشد زیادتی مگر در قدرت تو بر آن، و آنکه زیاده گردانی احسان او را پس‌از این از آنچه تو داناتری به آن، و قادرتری بر آن، و تواناتری برای او، و آنکه بدهی این را تا آنکه زیاده گرداند در ایمان به آن بینائی را، و در دوستی آن ثباتی و دلیلی را، و رحمت فرست بر خاندانش که پاکان و برگزیدگان و اختیار کرده شدگان و نیکوکاران هستند...

ج) سید بن طاووس دعایی از امام صادق علیه السلام بیان می‌کند که در آن دعا امام صادق علیه ­السلام این‌چنین صلوات بر محمد و آل محمد می­فرستند.

«اَللّهُمَّ اِنّی اَسئَلُکَ بِاَسمِکَ العَظیمِ. اَن تُصَلّیَ عَلی مُحَمَّدٍ وَ‌ آلِهِ الطّاهِرینَ. صَلاةً تامَّةً دائِمَةً...» ^[3]

خدایا از تو سؤال می­کنم به نام تو که بزرگ است. اینکه صلوات و رحمت بر محمد و آل محمد پاکان‌اند بفرستی آن‌هم صلواتی تام و همیشه...

 

[1]. سید بن طاووس، مهج الدعوات و منهج العنایات،ص38.

[2]. سید بن طاووس، مهج الدعوات و منهج العنایات،ص328 و 329.

[3]. سید بن طاووس، مهج الدعوات و منهج العنایات،ص583.

سیره امام موسی کاظم (علیه السلام) در صلوات فرستادن

الف) سید بن طاووس دعایی به نام دعای جوشن صغیر از امام موسی کاظم علیه السلام نقل می‌کند که آن حضرت در آن دعا متجاوز از بیست مرتبه با عبارت «صلّ علی محمدٍ و آل محمدٍ» صلوات میفرستند.^[1]

ب) سید بن طاووس دعایی به نام دعای مستجاب از امام موسی کاظم علیه السلام نقل می‌کند که آن حضرت در آن دعا با عباراتی بسیار زیبا بر محمد و آل محمد صلوات می­فرستند. که ما عیناً آن را نقل میکنیم:

«... اَسئَلُکَ اَن تُصَلِّیَ عَلی مَولانا وَ سَیِّدِنا رَسُولِکَ مُحَمَّدٍ حَبیبِکَ الخالِصِ، و صَفِیِّکَ المُستَخَصَّ الَّذی اِستَخصَیتَهُ بِالحَبوَةِ و التَّفویضِ، وَ ائتَمَنتَهُ عَلی وَحیکَ، وَ مَکنُونِ سِرِّکَ، وَ خَفِیِّ عِلمِکَ، وَ فَضَّلتَهُ عَلی مَن خَلَقتَ، وَ قَرَّبتَهُ اِلَیکَ، وَ اختَرتَهُ مِن بَرِیَّتِکَ، اَلبَشیرِ النَّذیرِ السّیراجِ المُنیرِ الَّذی أَیَّدتَهُ بِسُلطانِکَ،  استَخلَصتَهُ لِنَفسِکَ، وَ عَلی اُخیهِ وَ وَصِیِّهِ‌وَ صِهرِهِ‌وَ وارِثِهِ، وَ‌ الخَلیفَةِ لَکَ مِن بَعدِهِ‌ فی خَلقِکِ وَ‌اَرضِک، امیرالمؤمنین عَلِیِّ بنِ ابی‌طالب، وَ عَلی ابنَتِهِ الکَریمَةِ الفاضِلَةِ الطَّاهِرَةِ الزّهراءِ الغَرّاءِ فاطمَةَ، وَ عَلی وَلَدَیهِما الحَسَنِ وَ الحُسَینِ سَیِّدَی شَبابِ اهل الجَنَّةِ، اَلفاضِلینِ الرّاجِحَینِ الزَّکِیَّینِ التَّقِیَّینِ‌الشَّهِیدَینِ الَخَیِّرِینِ العالِمین، وَ عَلی عَلِیِّ بنِ الحُسَینِ زین‌العابدین، وَ سَیِّدِهِم ذی الثَّفَناتِ، وَ عَلی مُحَمَّدِ بن عَلِیِّ الباقِرِ، وَ جَعفَرِ بنِ مُحَمَّدٍ الصّادِقِ، وَ مُوسَی بنِ جَعفَرٍ الکاظِمِ، وَ عَلِیِّ بنِ موسی‌الرضا، وَ مُحَمَّدِ بنِ عَلِیٍّ الجوادِ، وَ‌عَلِیِّ بنِ مُحَمَّدٍ، و الحَسَنِ بنِ عَلِیٍّ العَسکَریِّ، وَ‌المُنتَظِرِ‌لِأَمرِکَ، وَ‌القائِمِ فی أَمرِکَ بِما یُرضیکَ، وَ الحُجَّةِ عَلی خَلقِکَ، وَ‌الخَلیفَةِ لَکَ عَلی عِبادِکَ، اَلمَهدِیِّ بنِ المَهدیّینَ الهادی الرَّشید بن الرَّشیدینِ‌المُرشِدِ بنِ‌المُرشِدینَ إلی صِراطٍ مُستَقیمٍ، صَلوةً تامَّةً عامَّةً دائِمَةً نامِیَةً باقِیَةً شامِلَةً مُتَواصِلَةً...»^[2]

... خدایا از تو سؤال می­کنم که صلوات و رحمت فرستی بر مولا و آقای ما فرستاده از جانب تو که محمد است، و دوست خالص توست، و برگزیدۀ توست، مخصوص گردانیده شده است، که مخصوص ساخته ­ای تو او را به عطیه و بخشش، و امین گردانیده ­ای او را بر وحی خود، و بر پنهان از راز خود، و پوشیدۀ از علم خود، و زیاده گردانیدی مرتبۀ او را بر هرکسی که آفریده ­ای، و نزدیک ساختی آن را به‌سوی خود، و اختیار کردی تو او را از مخلوقات خود بشارت­ دهنده و ترساننده است، چراغ روشنی است که قوت داده ­ای او را به قوّت پادشاهی خود، و خالص و انتخاب کرده ­ای او را برای نفس خود، و رحمت فرست بر برادر آن حضرت و وصی او و داماد او وارث او و جانشین بعد از او برای خلقت و زمینت که پیشوای مؤمنان علی ابن ابی­طالب است، و رحمت فرست بر دختر آن حضرت که نجیبۀ فاضلۀ پاکیزۀ نورانی درخشنده فاطمه است، و رحمت و صلوات فرست بر دو فرزند ایشان امام حسن و امام حسین که آقایان جوانان اهل بهشت ­اند، و فاضلان ترجیح داده شدگان پاکیزه ­های پرهیزکاران شهید شدگان نیکوکاران و دانایان‌اند، و رحمت و صلوات فرست بر علی بن ­الحسین که زینت عبادت­ کنندگان و مولای ایشان و صاحب پینه هاست، و صلوات و رحمت فرست بر محمد بن علی که جامع همۀ علم‌هاست، و بر جعفر بن محمد راست‌گو، و بر موسی بن جعفر خشم فرو برنده، و بر علی بن موسی که خشنود است از او خدا، و بر محمد بن علی که بخشنده است، و بر علی بن محمد، و بر حسن بن علی که ساکن بلدۀ عسکری است، و بر انتظار کشیده شدۀ برای فرمان تو، و به‌پای ایستادۀ در به‌جای آوردن فرمان تو به آنچه خشنود گرداند تو را، و دلیل تو بر آفریدگان تو، و خلیفه گردانیده شده از جانب تو بر بندگان تو، هدایت یافته شده، پسر هدایت یافتگان، راهنمای بینای راه، پسر بینایان است، راهنمایندۀ پسر راهنمایندگان به‌سوی راه راست است، رحمتی که تمام و شامل همیشه ­ای، زیاد شوندۀ باقی، فروگیرنده، پیوسته...

ج) سید بن طاووس قنوت‌های امام موسی کاظم علیه السلام را نقل می‌کند که آن حضرت در قنوت نماز خود ضمن دعایی که می­خواندند بر محمد و آل محمد این‌چنین صلوات می‌فرستند.

«... أَن تُصَلِّیَ عَلی مُحَمَّدٍ وَ آلِهِ اولی النُّهی، و المَحَلِّ الأَوفی، وَ المَقامِ‌الأَعلی...»^[3]

... خدایا بر محمد و آل محمد صلوات و رحمت فرست که صاحبان عقل و صاحبان منزلت اعلی و مکان‌های بلندند...

 

[1]. سید بن طاووس، مهج الدعوات و منهج العنایات،ص392 تا 404.

[2]. سید بن طاووس، مهج الدعوات و منهج العنایات،ص415 تا 416.

[3]. سید بن طاووس، مهج الدعوات و منهج العنایات،ص102.

سیره انبیای الهی علی نبینا و آله و علیهم السلام در صلوات فرستادن

سیره حضرت یوسف (علی نبینا و آله و علیه السلام) در صلوات فرستادن

سیره حضرت یونس (علی نبینا و آله و علیه السلام)

سیره حضرت یوشع (علی نبینا و آله و علیه السلام) در صلوات فرستادن

سیره حضرت ادریس (علی نبینا و آله و علیه السلام) در صلوات فرستادن

سیره حضرت آصف بن برخیا (علی نبینا و آله و علیه السلام)

سیره امام علی بن موسی الرضا (علیه السلام) در صلوات فرستادن

الف) سید بن طاووس تعویذی از امام رضا علیه السلام نقل می‌کند که در آن تعویذ آن حضرت این­ چنین صلوات بر محمد و آل محمد می­فرستند.

«... أَن تُصَلِّیَ عَلی مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّد...»^[1]

خدایا بر محمد و آل محمد صلوات و رحمت فرست.

ب) در دعای مظلوم علیه ظالم امام رضا علیه السلام این­ چنین صلوات بر محمد و آل محمد می­فرستند.

«... وَ صَلِّ عَلی مُحَمَّدٍ وَ اهل‌بیتهِ عَلَیهِ وَ علیهم السلام...»^[2]

و خدایا بر محمد و اهل‌بیت محمد صلوات و رحمت فرست و بر محمد و آل محمد درود فرست.

ج) سید بن طاووس از سلیمان بن جعفر جعفری روایت کرده که سلیمان بن جعفر می‌گوید من بر امام رضا علیه السلام وارد شدم درحالی‌که آن حضرت در سجدۀ شکر بودند. و دعای مفصلی را در سجده میخواندند که در آخر دعا فرمودند «و صلی‌الله‌عَلی مُحَمَّدٍ وَ آلِهِ اَجمَعین».^[3]

خدایا صلوات و رحمت بر محمد و ال محمد همگی فرست.

د) رجاء بن ابی ضحاک، که فرمانده مأموران، برای آوردن امام رضا علیه ­السلام به خراسان، در گزارش خود می‌گوید: امام رضا (علیه السلام) هنگام صبح بعد از نماز روی سجاده خود می­نشست و به تسبیح و تحمید و تکبیر و تهلیل خدا مشغول می­شد، و به پیامبر خدا و آل او صلوات می­فرستاد تا اینکه خورشید طلوع میکرد.^[4]

هـ) رجاء بن ابی ضحاک باز در گزارشات خود می‌گوید: امام رضا (علیه السلام) وقتی می­خواست دعا کند ابتدا صلوات بر محمد و آل محمد می­فرستاد و سپس دعا می­کرد، و نیز آن حضرت در نماز و غیر نماز خیلی صلوات بر محمد و آل محمد می­فرستاد.^[5]

[1]. سید بن طاووس، مهج الدعوات و منهج العنایات،ص430.

[2]. سید بن طاووس، مهج الدعوات و منهج العنایات،ص444.

[3]. سید بن طاووس، مهج الدعوات و منهج العنایات،ص447.

[4]. بحارالانوارج 49،ص92؛ سیرۀ رضوی،ص19 تا 21.

[5]. شیخ صدوق، عیون اخبار الرضا،ج2،ص182، باب 44، فی ذکر اخلاقه الکریمه.

سیره امام محمدتقی الجواد (علیه السلام) در صلوات فرستادن

الف) سید بن طاووس، حرزی را از امام جواد علیه السلام نقل می‌کند که در آن حرز حضرت چندین مرتبه بر محمد و آل محمد صلوات می­فرستند. گاهی با عبارت «أَن تُصَلِّیَ عَلی مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ» و گاهی با عبارت «صَلّ عَلی مُحَمَّدٍ و آل مُحَمَّدٍ» و گاهی هم با عبارت «وَ صلی‌الله عَلی سَیِّدِنا مُحَمَّدٍ وَ آلِهِ اَجمعینَ وَ‌ سَلَّمَ تَسلیماً کَثیراً» صلوات بر محمد و آل محمدّ می‌فرستند.^[1]

ب) سید بن طاووس، در نقل قنوت‌های امام جواد علیه السلام دو قنوت از آن حضرت نقل می‌کند که در قنوت‌هایش این ­چنین دعا می­کردند.

امام جواد علیه السلام در قنوت نماز وقتی دست به دعا بر میداشتند در ضمن دعا بر محمد و آل محمد صلوات می­فرستادند. گاهی با عبارت «فَصَّلِ عَلی مُحَمَّدِ وَ آلِ مُحَمَّدٍ و گاهی هم با عبارت عَلَیهِ سَلامُکَ وَ صَلَواتُکَ وَ رَحمَتُکَ وَ بَرکاتُکَ و گاهی با عبارت اَللّهُمَّ صَلِّ عَلی مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ» صلوات می‌فرستادند.^[2]

ج) امام جواد علیه السلام در دعای هر روز ماه مبارک رمضان می فرمایند: ای آنکه پیش از همه‌چیز بوده، سپس همه‌چیز را آفریده، سپس باقی می­ ماند، درحالی‌که همه‌چیز فانی می‌شود.‌ ای آنکه چیزی مانندش نیست، و‌ ای آنکه نه در آسمان­های فراتر و نه در زمین­های فروتر، و نه روی آن‌ها، و نه زیر آن‌ها و نه در میان آن‌ها معبودی جز او نیست که پرستیده شود، تو را حمد می­کنم حمدی که هیچ­کس جز تو را یارای شمردن آن نباشد. پس صلوات فرست بر محمد و آل محمد صلواتی که هیچ­کس جز تو یارای شمردن آن را نباشد. ^[3]

[1]. سید بن طاووس، مهج الدعوات و منهج العنایات،ص74 و 75.

[2]. سید بن طاووس، مهج الدعوات و منهج العنایات،ص111 تا 113.

[3]. عباس عزیزی، آثار و برکاتصلوات، به نقل از شرح و فضائل صلواتص11.

سیره امام علی‌ النقی الهادی (علیه السلام) در صلوات فرستادن

الف) امام هادی علیه السلام در حرزی که سید بن طاووس آن را نقل کرده است. این‌چنین بر محمد و آل محمد صلوات می­فرستند:

«... وَ صلی‌الله عَلی نَبِیِّهِ مُحَمَّدٍ وَ آلِهِ الطَّیِّبینَ الطّاهِرینَ».^[1]

خدایا صلوات و رحمت فرست بر پیغمبر محمد و آل محمد که پاکیزگان و پاک‌اند.

ب) سید بن طاووس دعایی از امام هادی علیه السلام به نام دعای مظلوم جهت دفع ظلم ظالم نقل می‌کند که آن حضرت چندین مرتبه بر محمد و آل محمد با عبارت «فصلّ علی محمدٍ و آل محمدٍ» صلوات می­فرستد.^[2]

ج) سید بن طاووس، دعایی از امام هادی علیه السلام  به نام دعای دفع ظلم و نجات از فقر نقل می‌کند که آن حضرت به خداوند متعال این­ چنین عرضه می­دارد.

ای آن‌کسی که گشوده می‌شود به برکت نام‌های او گره­ های ناخوشی و ‌ای آن­که کُند می‌شود به سبب یاد او تندی سختی‌ها، و ‌ای کسی که خوانده می‌شود او به نام‌های بزرگش، در وقت تنگی برای بیرون آمدن به‌سوی گشادگی، ‌ای کسی که رام شده است برای قدرتت سر کشنده‌ها، و سبب گردیده ­اند به لطف تو سبب‌ها و روان شده است به سبب فرمان برداریت حکم و قضا، و جاری‌شده است چیزها، همه‌چیز بر طبق خواست تو هنگام گفتن و امر کردن تو فرمان‌بردارند و بر وفق ارادۀ تو هنگام اعلام کردن تو ممنوع‌اند و تویی امید داشته شده برای کارهای بزرگ و سخت، و تویی پناه در بلاهایی که نازل می­شوند، دفع نمی­شود از بلاها مگر آنچه دفع کنی تو آن را، و برطرف نمی ­شود از بلاها مگر آنچه برطرف کنی تو آن را، و فرود آمده است بر من امر دشواری که سنگینی آن بر من گران است. و وارد شده است بر من چیزی که دشوار کرده است بر من برداشتن آن، خدایا به قدرت خود وارد ساخته­ ای آن امر را بر من و به پادشاهی خود متوجه گردانیده ­ای آن را به‌سوی من، خدایا نیست بازگرداننده­ ای بر آنچه وارد ساخته­ ای آن را، و نه آسان کننده ­ای بر آنچه دشوار نموده­ ای آن را، و نیست برگردانندۀ آنچه را که متوجه ساخته ­ای آن را، و نه گشایندۀ آنچه را که بسته­ ای آن را، و نیست کسی که ببندد آنچه را که گشوده باشی آن را، و نیست یاری کننده ­ای برای کسی که یاری نکنی او را مگر تو. «صَلِّ عَلی مُحَمَّدٍ وَ آلِ مَحَمَّدٍ». خدایا بر محمد و آل محمد درود فرست و درهای رحمتت را به احسان خود بر روی من بازکن...^[3]

[1]. سید بن طاووس، مهج الدعوات و منهج العنایات،ص81.

[2]. سید بن طاووس، مهج الدعوات و منهج العنایات،ص466.

[3]. سید بن طاووس، مهج الدعوات و منهج العنایات،ص470 تا 472.

سیره امام حسن عسکری (علیه السلام) در صلوات فرستادن

الف) سید بن طاووس، دعایی به نام دعای صبح امام حسن عسکری علیه السلام نقل می‌کند که آن حضرت در دعای صبح چند نوبت بر محمد و آل محمد صلوات می­فرستند. گاهی با عبارت «فصل عَلی مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّد» و گاهی با عبارت «اَللهُّمَ فَصَلِّ عَلی مُحَمَّدِ وَ آلِهِ وَ عَجِّل فَرَجی» و گاهی با عبارت و «صَلِّ عَلی مَن فَهَّمتَنا وَ هُوَ اَقرَبُ وَ سائِلِنا اِلَیکَ رَبَّنا، مُحَمَّدٍ وَ آلِهِ و عِترَتِهِ الطّاهِرینَ».^[1]

خدایا صلوات بر محمد و آل محمد فرست... خدایا پس صلوات و رحمت بر محمد و آل محمد فرست و بر گشایش کارهایم شتاب کن... خدایا درود و صلوات فرست بر کسی که او را به ما فهماندی و او وسیلۀ ارتباطی نزدیک ما با توست ای خدای ما و او محمد و خاندان و عترت پاکیزگان او می­ باشند.

ب) سید بن طاووس که حرزهای امام حسن عسکری علیه السلام را نقل می‌کند در حرز اوّل امام حسن عسکری علیه ­السلام این­ چنین صلوات بر محمد و آل محمد می­ فرستند.

«... وَ صلی‌الله عَلی مُحَمَّدٍ وَ آلِهِ الطّاهِرینَ».^[2]

خدایا صلوات و رحمت بر محمد و آل او که پاکان‌اند فرست.

ج) سید بن طاووس دعاهایی که امام حسن عسکری علیه السلام در قنوت نماز می­خواندند در کتاب شریف مهج ­الدعوات آورده است. امام حسن عسکری علیه السلام در ضمن دعایی که در قنوت نمازش می­خواندند این­ چنین بر محمد و آل محمد صلوات می­فرستاد.

«... وَ صلی‌الله عَلی مُحَمَّدٍ عَبدِهِ وَ رَسُولِهِ، وَ خِیَرَتِهِ مِن خَلقِهِ، وَ ذَریعَةِ المُؤمِنینَ إِلی رَحمَتِهِ، وَ آلِهِ الطّاهِرینَ وُلاةَ أَمرِهِ...»^[3]

خدایا صلوات و رحمت بر محمد که بندۀ و فرستاده و برگزیدۀ اوست از خلقش، و وسیلۀ مؤمنان است به‌سوی رحمتت و بر خاندان پاکش که متولی امر اویند.

[1]. سید بن طاووس، مهج الدعوات و منهج العنایات،ص476 و 480.

[2]. سید بن طاووس، مهج الدعوات و منهج العنایات،ص83.

[3]. سید بن طاووس، مهج الدعوات و منهج العنایات،ص120.

سیره امام زمان حضرت مهدی (عجل الله تعالی فرجه الشریف) در صلوات فرستادن

الف) حضرت مهدی (عج) در حرزی که منسوب به آن بزرگوار است، این ­چنین صلوات بر محمد و آل محمد میفرستند.

«بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمنِ الرَّحیمِ یا مالِکَ الرِّقابِ، وَهازِمَ الْأَحْزابِ، یا مُفَتِّحَ الْأَبْوابِ، یا مُسَبِّبَ الْأَسْبابِ، سَبِّبْ لَنا سَبَباً لانَسْتَطیعُ لَهُ طَلَباً، به‌حق لا إِلهَ إِلَّا اللَّهُ، مُحَمَّدٌ رَسُولُ اللَّهِ صَلَواتُ اللَّهِ عَلَیْهِ وَآلِهِ أَجْمَعینَ».^[1]

به نام خداوند بخشنده مهربان، ‌ای صاحب گردن­های (بندگان)‌ گریزاندۀ گروه لشکرها، ‌ای گشاینده درهای بسته، ‌ای برانگیزندۀ سبب­ها، برانگیز برای ما سببی را که قدرت نداریم بر طلب آن، به‌حق کلمۀ «لا اله الّا الله و محمد رسول­ الله». خدایا بر محمد و آل محمد صلوات و رحمت فرست جمیعاً.

ب) به نقل سید بن طاووس امام زمان (عج) در دعای قنوت نماز این­ چنین صلوات بر محمد و آل محمد می­فرستند.

«اَللّهُمَّ صَلِّ عَلی مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ، وَ أَکرِم اَولیائَکَ بِإِنجازِ وَعدِکَ وَ بَلِّغهُم دَرَکَ ما یَأمُلونَهُ مِن نَصرِکَ وَ اکنُف عَنهُم بَأسَ مَن نَصَبَ الخِلافَ عَلَیکَ...»^[2]

خدایا بر محمد و آل محمد صلوات و رحمت فرست، و بر دوستانت به برآورده شدن وعده ­ات کرم نما، و آنچه را دوستانت آرزو می­نمایند از یاری‌ات به آن‌ها برسان، و عقوبت آنچه را که مخالفت آن را برای تو نصب نموده ­اند از آن‌ها بازدار.

ج) در دعای دیگر قنوت نماز امام زمان (عج) این­ چنین صلوات بر محمد و آل محمد می‌فرستند.

«... اَسئَلُکَ اَن تُصَلِّی عَلی مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ خِیَرُتِکَ مِن خَلقِکَ، فَصَلِّ عَلَیهِم بِأَفضَلِ صَلواتِکَ، وَ‌صَلِّ عَلی جَمیعِ النَّبِییِّنَ وَ‌المُرسَلینَ، اَلَّذینَ بَلَّغُوا عَنکَ الهُدی وَ أَعقَدُُوا لَکَ المَواثیقَ بِالطّاعَةِ، وَ صَلِّ عَلی عِبادِکَ الصّالِحینَ...»^[3]

خدایا از تو سؤال می­کنم که بر محمد و آل محمد که برگزیدگان از خلقت هستند صلوات و رحمت فرستی. پس به زیادترین و بیشترین صلوات و رحمت‌هایت صلوات بر آن‌ها بفرست، و بر همۀ پیامبران و فرستاده‌شده­ گان صلوات فرست، آن­چنان‌که رسانیده ­اند از جانب تو راهنمایی را و بسته ­اند برایت پیمان‌ها را به طاعت کردن، و صلوات و رحمت فرست بر بندگان صالح خود.

د) امام زمان(عج) در دعاهایشان مرتب صلوات بر محمد و آل محمد می­فرستند.

دریکی از دعاهایشان چندین مرتبه بر محمد و آل محمد صلوات می­فرستند و سپس دعا می­نمایند.^[4]

از مجموع دعاها و حرزها و قنوت‌هایی که از چهارده نور مقدس علیهم السلام بیان گردید به‌روشنی استفاده می‌شود که سیرۀ معصومین بر این بوده که صلوات بر محمد و آل محمد می­فرستادند. و چه ­بسا به دیگران نیز می ­آموختند که صلوات بر محمد و آل محمد بفرستند. و جالب‌ توجه اینجاست که بعضی از معصومین علیهم السلام در صلوات فرستادن خیلی مبالغه می‌کردند و از خداوند متعال درخواست می نمودند بیشترین و بهترین صلوات را بر آن‌ها بفرستد. و چه­ بسا تعابیری را در رابطه با "محمد و آل محمد" به کار می­ بردند که بیانگر شخصیت والای آنان بود. یا به‌عبارت‌دیگر استفاده از این تعابیر خود یک نوع معصوم‌شناسی بود.

[1]. سید بن طاووس، مهج الدعوات و منهج العنایات،ص84.

[2]. سید بن طاووس، مهج الدعوات و منهج العنایات،ص128.

[3]. سید بن طاووس، مهج الدعوات و منهج العنایات،ص131.

[4]. سید بن طاووس، مهج الدعوات و منهج العنایات،ص486 تا 506.

سیره حضرت آصف بن برخیا (علی نبینا و آله و علیه السلام)

سید بن طاووس دعای حضرت آصف بن برخیا علی نبینا و آله و علیه ­السلام را در کتاب شریف مهج الدعوات نقل کرده است و فرموده است که در روایت است که این دعایی است که به برکت آن، آصف بن برخیا (وزیر حضرت سلیمان) تخت بلقیس را آورد و هم­چنین به برکت این دعا، حضرت عیسی علی نبینا و آله و علیه ­السلام مردگان را زنده می­کرد.

این دعا را سید بن طاووس به دو روایت نقل می‌کند. که به روایت دوم حضرت آصف بن برخیا و یا حضرت عیسی علی نبینا و آله و علیه ­السلام پس‌ از آنکه خداوند متعال را به اسماء مبارکش می­خوانند صلوات بر محمد و آل محمد می­فرستند و سپس از خداوند می­خواهند که خدا دعای آن‌ها را اجابت کند. ما هر دو روایت را نقل می­کنیم. دعای حضرت آصف بن برخیا به روایت اوّل:

«اَلّهُمَّ إِنّی اَسئَلُکَ بِأَنَّکَ أَنتَ اللهُ‌لا اِلهَ اِلّا أَنتَ، اَلحَیُّ‌القَیُّومَ الطّاهِرُ المُطَهِّرُ، نُورُ السَّمواتِ وَ الاَرضینَ».

خدایا به‌درستی که از تو سؤال می­کنم به اینکه تویی خدا و جز تو خدائی نیست. و تو زنده به خود برپای و ایستاده و پاک و پاکیزه ­ای و تو نور آسمان‌ها و زمین‌هایی.

دعای حضرت آصف بن برخیا به روایت دوّم:

«رَبُّ السَّمَواتِ وَ الاَرَضَینَ، عالِمُ الغَیبِ وَ الشَّهادَةِ الکَبیرُ المُتَعالِ المَنّانُ، ذُو الجَلالِ وَ الاِکرامِ، اَن تٌصَلِّیَ عَلی مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ، وَ اَن تَفعَلَ بی کَذا وَ کَذا».

پروردگار آسمان‌ها و زمین­ها، دانای پنهان و آشکار، بزرگ بلندمرتبه و با منّت، صاحب بزرگی و بخشش، اینکه بر محمد و آل محمد صلوات و رحمت فرست، و به‌جا آورد در حق من...

سید بن طاووس، مهج الدعوات و منهج العنایات،ص541 و 542.