صلوات مایه رشد انسان

«قالَ رَسولُ الله صلی الله علیه و آله و سلم: صَلّوُا عَلَی فَاِنَّها زَکاةٌ لَکُم».[1]

رسول خدا صلی الله علیه و آله و سلم فرمود: بر من صلوات بفرستید، زیرا صلوات، مایه­ رشد شماست.

عَن رَسُولِ اللهِ صلی الله علیه و آله و سلم اَیما رَجُلٍ مُسلِم لَم یکُن عِندَهُ صَدَقَةٌ، فَلیقُل فی دُعائِهِ: اَللّهُمَّ صَلِّ عَلی مُحَمَّدٍ عَبدِکَ وَ رَسُولِکَ، وَ صَلِّ عَلَی المُؤمِنینَ وَ المُؤمِناتِ، وَ المُسلِمینَ وَ المُسلِماتِ. فَاِنَّها لَهُ زَکاةٌ.[2]

از رسول خدا صلی الله علیه و آله و سلم روایت‌ شده است که آن حضرت فرمود: هر مرد مسلمانی که صدقه [برای دادن] نداشت، در دعایش بگوید:

«اَللّهُمَّ صَلِّ عَلی مُحَمَّدٍ عَبدِکَ وَ رَسُولِکَ، وَ صَلِّ عَلَی المُؤمِنینَ وَ المُؤمِناتِ، وَ المُسلِمینَ وَ المُسلِماتِ».

زیرا این صلوات برای او زکات و مایه رشد است.

آنچه از روایت به‌حسب ظاهر استفاده می‌شود این است که برای چنین عملی، صلوات باید به همان نحوی باشد که در روایت وارد شده است.

زیرا صلواتی به‌عنوان صدقه محسوب می‌شود و به‌ عنوان رشد برای انسان قرار می ­گیرد، که در آن صلوات بر مؤمنین و مؤمنات، و مسلمین و مسلمات صلوات فرستاده شود.

زیرا صدقه را باید به کسی داد که نیازمند و محتاج باشد، چون در بین مؤمنین و مؤمنات، مسلمین و مسلمات فرد نیازمند وجود دارد. وقتی انسان بدین نحوی که در روایت آمده است صلوات می­ فرستد. درواقع به فرد نیازمند کمک کرده و به او صدقه داده است.

و علاوه بر این همان‌گونه که در منابع فقهی وجود دارد. صدقه را به فرد نیازمندی که مؤمن و مسلمان است باید داد.

و لذا چنین صلواتی به‌عنوان صدقه و مایه رشد محسوب می ­گردد.

و اما اینکه بر پیامبر صلوات فرستاده می‌شود، بدین خاطر است، که چنین عملی به‌عنوان صدقه مقبول درگاه الهی است قرار گیرد. و الله العالم.

[1]. نهج الذکر،ج4،ص382،ح 3035، به نقل از کنزالعمال،ج1،ص492،ح 2167.

[2]. نهج الذکر،ج4،ص382،ح 3036، به نقل از کنزالعمال،ج4،ص5،ح 9202.

محبوب‌ ترین عمل

در روایت وارد شده است که پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله و سلم فرمود: از جبرئیل پرسیدم محبوب‌ترین اعمال کدام است؟

پاسخ داد: صلوات و درود بر شما ای محمد! و محبت علی بن ابیطالب علیه السلام .[1]

[1]. عزیزی، آثار صلوات، ص36.

هفتاد هزار فرشته بر صلوات فرستنده صلوات می فرستند

عبدالرحمان بن عوف می‌گوید: رسول گرامی صلی الله علیه و آله و سلم فرمود:

جبرئیل نزد من آمد و گفت: حقیقتاً هر کس بر تو صلوات بفرستد. هفتاد هزار فرشته بر او صلوات می­ فرستند.

سپس جبرئیل در ادامه می‌گوید: و کسی که هفتاد هزار فرشته بر او صلوات بفرستد از اهل بهشت خواهد بود.[1]

با توجه به روایاتی که در باب معنای صلوات خدا و ملائکه و انسان‌ها وارد شده است، صلوات ملائکه­ را به تزکیه معنا کرده است.[2]

و باز با توجه به بعضی از روایات، که تزکیه را به تأیید و تصدیق معنا کرده است.[3]

انسان بهتر معنای روایت را می ­فهمد، اینکه در روایت می­ فرماید هر کس بر پیامبر خدا صلی الله علیه و آله و سلم صلوات بفرستد، هفتاد هزار فرشته بر او صلوات می ­فرستند. یعنی هفتاد هزار فرشته او را تأیید و تصدیق می ­کنند.

و تأیید و تصدیق فرشتگان یعنی مقبول خدا واقع‌ شدن.

وقتی طبق روایات وارده چهل نفر برای فردی که دار فانی را وداع گفته است شهادت بدهند که فرد خوبی بوده، خدای متعال آن مُرده را می­ آمرزد و وارد بهشت می­ نماید، اگر هفتاد هزار فرشته کسی را که بر محمد و آل محمد صلوات فرستاده است تأیید و تصدیق نمایند. قهراً خدای متعال او را آمرزیده و وارد بهشت می­ نماید.

[1]. بحارالانوار،ج94،ص64،ح 15.

[2]. نهج الذکر،ج4،ص329،ح 2934.

[3]. نهج الذکر،ج4،ص331،ح 2937.

هفتاد هزار فرشته منتظر

«عَن اَبی بَصیر قالَ: قالَ الصّادِقُ علیه السلام: مَن صَلّی عَلَی النَّبی وَ آلِهِ مِائَةَ مَّرةٍ فی کُلِّ یومٍ اَسداها سَبعُونَ اَلفَ مَلَکٍ یبَلّغُها اِلی رَسُولِ اللهِ صلی الله علیه و آله و سلم قَبلَ صاحِبِهِ».[1]

از ابی بصیر روایت‌ شده است که گفت: امام صادق علیه السلام فرمود: هر کس در هرروز، صد مرتبه بر پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله و سلم و خاندان او صلوات بفرستد هفتاد هزار فرشته دست­هایشان را به‌سوی آن صلوات‌ها دراز می­ کنند تا هر یک زودتر از دیگری، آن‌ها را به رسول خدا صلی الله علیه و آله و سلم برسانند.

[1]. بحارالانوار،ج94،ص63،ح 8؛ نهج الذکر،ج4،ص352،ح 2987.

روئیدن پر و بال فرشته ای دیگر به برکت صلوات

صاحب کتاب آثار صلوات روایتی را نقل کرده است که:

خداوند متعال به ملکی فرمود که فلان شهر را ویران کن.

وقتی آن ملک به آن شهر آمد، گریه­ کودکان و ناله­ زنان و فریاد چهار پایان را شنید، بر آن‌ها رحم نمود و بر ویرانی آن شهر اقدام نکرد.

به خاطر تمرّد آن فرشته از اجرای دستور الهی، تندباد قهر، از مهیب جلال وزید، و پروبال آن ملک را در هم شکست، و از بالا رفتن بر آسمان‌ها و افلاک، محروم و مهجور ماند.

روزی جبرئیل علیه السلام او را گریان و نالان بر روی خاک افتاده دید. دلش بر پریشان‌ حالی و شکسته‌ بالی آن ملک سوخت. و حال عجز و بیچارگی و ضعف و آوارگی او را به بارگاه جلال عرض کرد.

خطاب آمد که به او بگو: بر حبیب من محمد صلی الله علیه و آله و سلم صلوات فرستد تا به برکت آن پر و بال به او برگردد.

جبرئیل، ماجرا را به آن ملک گفت، آن فرشته هم بر محمد و آل اطهرش صلوات فرستاد. و پر و بالش خوب شده و به‌سوی آسمان‌ها پر کشید.[1]

[1]. عزیزی، آثارصلوات،ص41 و 42.

روئیدن پر و بال فرشته به برکت صلوات

روزی جبرئیل علیه السلام نزد رسول اکرم صلی الله علیه و آله و سلم آمد و گفت: یا رسول الله امروز چیز عجیب‌ و غریبی مشاهده نمودم، و آن این بود که در هنگام پائین آمدن از آسمان، گذرم به کوه قاف افتاد، در آنجا آواز و ناله­ دل‌خراشی، و فریاد جگرسوزی به گوشم رسید، فهمیدم که یک درمانده­ ای است که چنین ناله و زاری می‌کند، و از ته دل فریاد می­ کشد. آن صدا را دنبال کرده و پی ناله رفتم، دیدم که فرشته ­ای است که چنین ناله و زاری می‌کند. من قبلاً آن فرشته را در آسمان، با مقام و منزلتی والا، و عظمتی هر چند تمام‌تر، دیده بودم، که بر تختی از نور می­ نشست و هفتاد هزار فرشته در خدمت او صف‌کشیده و می­ ایستادند؛ وقتی نفس می­ کشید، از نفس کشیدن او ملائک خلق می­ شدند. دیدم که با دلی خسته و بالی شکسته، بر زمین افتاده، ناله و زاری می‌کند.

از حالش پرسیدم. گفت: در شب معراج، من بر تخت خودم نشسته بودم، آن‌چنان‌که شایسته­ رسول خدا صلی الله علیه و آله و سلم بود به او تعظیم و تکریم ننمودم. شرایط تجلیل را به‌جا نیاوردم.

لذا به این عقوبت و عذاب مبتلا شدم. و از اوج عزت به حضیض ذلت کشانیده شده، و از آسمان و افلاک خارج گردیده و به خاک دنیا رانده شدم.

اینک تو شفیع من شو، و از حضرت ذوالجلال، عفو مرا درخواست کن.

جبرئیل می‌گوید: من هم به درگاه احدیت متوسل شده و تضرّع بسیاری کردم، و از خدای غفار مغفرت او را درخواست نمودم.

خطاب از رب الارباب رسید که:

به او بگو که اگر مغفرت لغزش، و عفو گناه خود را می­ خواهی، بر حبیب من صلوات فرست، تا به مقام اکرام خود برگردی.

جبرئیل می‌گوید: من هم صورت حال را، به آن فرشته­ شکسته‌بال گفتم، و او بر حضرت شما صلوات فرستاد، فوراً باله‌ی اقبال و کرامت او روئیده و از حضیض خاک به اوج افلاک پرواز کرد.[1]

[1]. عزیزی، آثارصلوات،ص46 و 47.

برآورده شدن حاجت

«قالَ عَلی علیه السلام: مَن قالَ ثَلاثَ مَرّاتٍ: اَللّهُمَّ صَلِّ عَلی مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ قَضَی اللهُ حاجَتَهُ»[1]

حضرت علی علیه السلام فرمود: کسی که سه مرتبه بگوید: «اَللّهُمَّ صَلِّ عَلی مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ» خداوند متعال حاجتش را برآورده می سازد.

«عَن اَمیرالمُؤمِنینَ علیه السلام، اَنَّهُ قالَ: لاتَدعُ بِدُعاءِ اِلّا اَن تَقُولَ فی اَوَّلِهِ؛ صَلِّ عَلی مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ، وَ افعَل بی کَذا و کَذا،

وَ کانَ علیه السلام یفعَلُ کَذلِکَ، فَقیلَ لَهُ فی ذلِکَ، فَقالِ:

الدُّعاءُ مَعَ الصَّلاةِ مَقرون بِالاِجابَةِ، وَاللهُ تَعالی یستَحیی اَن یسألَ عَنهُ العَبدُ حَاجَتین یجیبُ اِحد هُما وَ یرُدُ الاُخرَی».[2]

از امیر مؤمنان علیه السلام روایت‌شده است که آن حضرت فرمود: هیچ دعایی نکن، مگر آن‌که در آغازش بگویی: صل علی محمد و آل محمد. و با من چنین و چنان کن (به‌جای وافعل بی کذا و کذا حاجت خود را از خدا بخواه). و خود امیر مؤمنان علیه السلام هم‌چنین می‌کرد. علّت را از ایشان، جویا شدند، فرمود: دعایی که همراه با صلوات باشد، مقرون به اجابت است. [زیرا] خداوند متعال حیا می‌کند از اینکه کسی از او دو تا حاجت بخواهد و درخواست نماید. و او یکی را بپذیرد و دیگری را رد کند.)

[1]. نوری، مستدرک الوسائل،ج5،ص227،ح 5754، به نقل از لب الباب قطب راوندی، نسخه خطی؛ نهج الذکر،ج4،ص384،ح

3039.

[2]. مستدرک الوسائل، نوری،ج5،ص227،ح 5756، به نقل از تفسیر ابوالفتوح رازی،ج1،ص298؛ نهج الذکر،ج4،ص384،ح 3039.

هدیه به رسول خدا و آل اطهرش

صلوات تحفه و هدیه ­ای است به محضر مبارک پیامبر صلی الله علیه و آله و سلم چون با صلوات فرستادن بر آن حضرت از خداوند درخواست رحمت برای ایشان می­ کنیم. و قطعاً پیامبر خدا صلی الله علیه و آله و سلم پاسخ این هدیه را خواهند داد. چون آن حضرت مؤدب به آداب الهی هستند.

خداوند در قرآن فرموده است: «وَإِذَا حُیِّیتُمْ بِتَحِیَّةٍ فَحَیُّوا بِأَحْسَنَ مِنْهَا أَوْ رُدُّوهَا إِنَّ اللَّهَ کَانَ عَلَى کُلِّ شَیْءٍ حَسِیبًا».[1]

(هرگاه کسی شما را ستایش کرد شما نیز باید در مقابل به ستایش بهتر از آن یا مانند آن پاسخ بدهید، که خدا به‌حساب هر نیک و بد کاملاً خواهد رسید.)

کسی که با صلوات، تحفه ­ای محضر مبارک پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله و سلم تقدیم کند، آن حضرت هدیه­ ای بهتر از آن به او خواهد داد. چنان‌که در روایت آمده است.

شخصی از رسول خدا صلی الله علیه و آله و سلم پرسید: صلوات فرستادن امت، تحفه و هدیه ­ای به‌سوی شماست. آیا از جانب شما هم تحفه ­ای برای آن‌ها خواهد بود؟

حضرت فرمود: امروز، صلوات امت بر من، تحفه ­ای از ایشان برای من است و تحفه­ من برای ایشان، در بهشت خواهد بود.[2]

[1]. سوره‌ی نساء، آیه‌ی 86.

[2]. آوای محبت،ص61 و 62.

صلوات مایه قرب به رسول خدا صلی الله علیه و آله و سلم

مرحوم احمد بن حسینی اردکانی در کتاب مجمع الصلوات از بعضی از کتب عامه روایت کرده است که: رسول خدا صلی الله علیه و آله و سلم فرمود: در روز قیامت، اولین کسی که حلّه بهشتی را می­ پوشد، پدر من حضرت ابراهیم علی نبینا و آله و علیه‌السلام است، [پس از پوشیدن حلّه­ بهشتی] به امر الهی یک کرسی در طرف راست عرش می ­گذارند و او را بر آن می­ نشانند.

بعد از حضرت ابراهیم، مرا حلّه­ بهشتی می ­پوشانند، به امر الهی یک کرسی در طرف چپ عرش می­گذارند. و مرا بر آن می ­نشانند. و امیرمؤمنان علی بن ابیطالب علیه السلام در پیش روی من می ­ایستد، و تمام امت در پشت سر من می­ ایستند. [البته با تفاوت درجات].

هر بنده‌ای که بعد از نمازهای فریضه ده مرتبه بر من و آل من صلوات بفرستد، او را در نزد من جا دهند، که او مرا ببیند و من او را ببینم، و روی او مانند ماه شب چهارده تابان بوده و می ­درخشد.[1]

[1]. اردکانی، مجمع الصلوات،ج1،ص107، فایده هشتم.

خلق فرشته ای با عظمت از صلوات

انس بن مالک خادم پیامبر صلی الله علیه و آله و سلم روایت می‌کند که رسول خدا صلی الله علیه و آله و سلم فرمودند:

اگر کسی برای احترام و تعظیم حق رسول خدا صلی الله علیه و آله و سلم صلوات بفرستد، خداوند متعال از آن صلوات یک فرشته ­ای با عظمت خلق می‌کند. این فرشته به‌اندازه ­ای باعظمت و بزرگ است که یک بال او در شرق عالم مشاهده می‌شود و بال دیگرش در غرب عالم. یعنی شرق و غرب عالم را پر می‌کند. و پاهای او در قعر زمین فرو می­ رود. و گردنش زیر عرش که نزدیک‌ترین جا به افق اعلی است قرار دارد.

خداوند متعال به آن فرشته خطاب می‌کند:

«صَلِّ عَلی عَبدی کَما صَلّی عَلَی النَّبِی، فَهُوَ یصَلّی عَلَیهِ اِلی یومِ القِیامَةِ».

بر این بنده­ من درود بفرست، همان‌گونه که بر پیامبر درود و صلوات فرستاد. و این فرشته تا روز قیامت بر این بنده صلوات می فرستد.[1]

[1]. آوای محبت،ص76 و 77، به نقل ازجامع الاخبار،ص61.