دعایی که رسول الله صلی الله علیه و آله و سلم به مرد عیال وار و قرض دار آموخت

«عَن اَبِی جَعفَرٍ علیه السلام قَالَ جاءَ رَجُلٌ اِلَی النَّبِیِّ صلی الله علیه و آله و سلم فَقالَ: یا رَسُولَ اللهِ اِنّی ذُوعَیالٍ وَ عَلَیَّ دَینٌ وَقَدِ اِشتَدَّتِ حالِی، فَعَلّمنی دُعاءً، اَدعُوا اللهَ عزوجل بِهِ لِیَرزُقَنِی ما اَقضی بِهِ دَینی وَاستَعِینُ بِهِ عَلی عِیالِی.

فَقالَ رَسُولُ اللهِ صلی الله علیه و آله و سلم یا عَبدَاللهِ تَوَضَّاً وَ أسبِع وُضُوءَکَ ثُمَّ صَلِّ رَکعَتَینِ تُتِمُّ الرُّکُوعَ والسُّجُودَ ثُمَّ قُل: یا ماجِدُ یا واحِدُ یا کَریمُ [یا دائِمُ] اَتَوَجَّهُ اِلَیکَ بِمُحَمَّدٍ نَبیِّکَ نَبِیِّ الرَّحمَةِ یا مُحَمَّدٌ یا رَسُولَ اللهِ اِنّی اَتَوَجَّهُ بِکَ اِلَی اللهِ رَبِّکَ وَ رَبّی وَ رَبِّ کُل شَئی اَنِ تُصَلِّی عَلی مُحَمَّدٍ وَ اَهلِ‌بَیتِهِ وَاَسألُکَ نَفحَةً کَریمَةً مِن نَفَحاتِکَ وَ فَتحاً یَسِیراً وَرِزقاً واسِعاً اَلُمُّ بِهِ شَعثِی وَاَقضَی بِهِ دَینِی وَاَستَعِینُ بِهِ عَلی عِیالِی».[1]

حضرت باقر علیه السلام فرمود: مردی خدمت پیامبر خدا صلی الله علیه و آله و سلم رسید و عرض کرد:‌ ای رسول خدا من مردی هستم عیال‌وار و قرض دار، و حالم سخت شده، پس دعایی به من بیاموز که با آن به درگاه خدای عزوجل دعا کنم تا به من روزی دهد به مقداری که با آن قرضم را ادا کنم و به‌وسیله آن بر (مخارج) نان‌خورها و عیالم کمک جویم. پس رسول خدا صلی الله علیه و آله و سلم فرمود:‌ ای بنده خدا وضوی خوب و کاملی بساز، و سپس دو رکعت نماز بخوان و رکوع و سجودش را کامل و نیکو به‌جا آور، سپس (بعد از نماز) بگو:

«یا ماجِدُ یا واحِدُ یا کَریمُ [یا دائِمُ] اَتَوَجَّهُ اِلَیکَ بِمُحَمَّدٍ نَبیِّکَ نَبِیِّ الرَّحمَةِ یا مُحَمَّدٌ یا رَسُولَ اللهِ اِنّی اَتَوَجَّهُ بِکَ اِلَی اللهِ رَبِّکَ وَ رَبّی وَ رَبِّ کُل شَئی اَنِ تُصَلِّی عَلی مُحَمَّدٍ وَ اَهلِ‌بَیتِهِ وَاَسألُکَ نَفحَةً کَریمَةً مِن نَفَحاتِکَ وَ فَتحاً یَسِیراً وَرِزقاً واسِعاً اَلُمُّ بِهِ شَعثِی وَاَقضَی بِهِ دَینِی وَ اَستَعِینُ بِهِ عَلی عِیالِی».

در روایت دیگری از امام صادق علیه السلام نقل‌شده است چنین آمده است که رسول خدا صلی الله علیه و آله و سلم فرمود:

  «عَن اَبی‌عَبدِاللهِ علیه السلام قالَ: عَلَّمَ رَسُولُ اللهِ صلی الله علیه و آله و سلم هذَا الدُّعاءَ:

  یا رازِقَ المُقِلَّینَ، یا راحِمَ المَساکینِ، یا وَلِی المُؤمِنینَ، یاذَا القُوَّةِ المَتینِ صَلِّ عَلی مُحَمَّدٍ وَ اَهلِ‌بَیتِهِ وَ ارزُقنی وَ عافِنی وَاکفِنی ما اَهَمَّنی».[2]

در روایت دیگری حضرت امام موسی کاظم   علیه السلامدعایی برای روزی فرموده است و آن دعا این است:

«یا اللهُ یا اللهُ یا اللهُ اَسأَلُکَ بِحَقِّ مَن حَقُّهُ عَلَیکَ عَظیمٌ اَن تُصَلِّی عَلی مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ وَ اَن تَرزُقَنِی العَمَلَ بِماَ عَلَّمتَنی مِن مَعرِفةِ حَقِّکَ وَ اَن تَبسُطَ عَلَی ما حَظَرتَ مِن رِزقِکَ».[3]

[1] اصول کافی با ترجمه مصطفوی، ج4، ص333،ح6.

[2] اصول کافی با ترجمه مصطفوی، ج4، ص333،ح7.

[3] اصول کافی با ترجمه مصطفوی، ج4، ص334،ح11.

صلوات یعنی وفا به عهد و پیمانی که خدا در عالم ذر گرفت

«عَن عَیاشِ بن یزیدِ بن الحَسَنِ عَن اَبیهِ، عَن مُوسَی بنِ جَعفَر علیه السلام عَن اَبیه علیهما السلام قالَ: مَن صّلی عَلَی النَّبِی صلی الله علیه و آله و سلم فَمَعناهُ اِنّی اَنَا عَلَی المیثاقِ وَ الوَفاءِ الَّذی قَبِلتُ حینَ قَولِهِ: ألَستُ بِرَبِکُم قالُوا بَلی».[1] [2]

عیاش بن یزید بن الحسن از پدرش و از حضرت موسی بن جعفر علیهماالسلام و او از پدرش امام صادق علیه السلام روایت کرده است که امام صادق فرمود: هر کس بر پیامبر خدا صلی الله علیه و آله و سلم صلوات بفرستد، معنایش این است که من بر آن عهد و پیمان و وفایی که پذیرفتم، هستم؛ آنگاه‌که خداوند متعال فرمود: آیا من پروردگار شما نیستم؟ در پاسخ گفتند چرا.

[1]. سوره‌ی آل‌عمران، آیه‌ی 172.

[2]. بحارالانوار،ج94،ص54،ح 25.

صلوات بهترین و برترین دعا

«الاِمام الصّادِقِ علیه السّلام: اَفضَلُ الدُّعاء الصَّلاةُ عَلی رَسُولِ اللهِ صلی الله علیه و آله و سلم».[1]

امام صادق علیه السّلام فرمود: برترین دعا، صلوات فرستادن بر پیامبر خداست.

«الاِمام الکاظِمِ علیه السّلام: اَفضَلُ الدُّعاء الصَّلاةُ عَلی مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ صلی الله عَلَیهِم، ثُمَّ الدُّعاء لِلِاخوانِ، ثُمَّ الدُّعاءُ لِنَفِسکَ فیما اَحبَبتَ».[2]

امام کاظم علیه السّلام فرمود: بهترین دعا، صلوات فرستادن بر محمد و آل محمد است.

سپس دعا کردن برای برادران و آنگاه دعا کردن برای خودت درباره آنچه دوست داری.

[1]. نهج الذکر،ج4،ص338،ح 2952، به نقل از بحار الانوار،ج93،ص296،ح 23.

[2]. نهج الذکر،ج4،ص340،ح 2957، به نقل ازالفقه المنسوب للامام الرضا،ص345.

صلوات بر امام موسی کاظم علیه السلام

«اَللّهُمَّ صَلِّ عَلی الاَمینِ المُؤتَمَنِ مُوسی بنِ جعفر، اَلبَرِّ الوَفِی، اَلطّاهِرِ الزَّکِی، النُّورِ المُبین، اَلمُجتَهِدِ المُحتَسِبِ الصّابِر عَلَی الأذی فیک».

«اَللّهُمَّ وَ کَما بَلَّغَ عَن آبائِهِ مَا استَودِعَ مِن اَمرِکَ وَ نَهیکَ وَ حَمَلَ عَلَی المَحَجَّةِ وَ کابَدَ اهل العِزَّةِ وَ الشِّدَّةِ فیما کانَ یلقی مِن جُهّالِ قَومِهِ رَبِّ فَصَلّ عَلَیهِ اَفضَلَ وَ اَکمَلَ مَا صَلَّیتَ عَلی اَحَدٍ مِمَّن اَطاعَکَ وَ نَصَحَ لِعبادِکَ اِنّکَ غَفُورٌ رَحیمٌ».

خدایا بر امانت‌دار مورد اعتماد، موسی بن جعفر، آن نیکوکار و وفادار، پاک وارسته، نور آشکار و آن‌که از بهر تو کوشید و بر آزارهایی که در راه تو دید صبر کرد، صلوات فرست.

خدایا از آن‌ جهت که اوامر و نواهی تو را که از پدرانش به او سپرده‌شده بود [به مردم] ابلاغ کرد و همگان را به راه روشن واداشت و از نادانان قدرتمند و زورمند قومش رنج ­ها دید، پس ای پروردگار من، برترین و کامل‌ترین صلواتی را که بر هر یک از آنان که از تو اطاعت کرده و بندگانت را ارشاد کرده ­اند فرستادی بر او نیز بفرست. به‌درستی و تحقیق که تو آمرزنده و مهربانی.

سیره امام موسی کاظم (علیه السلام) در صلوات فرستادن

الف) سید بن طاووس دعایی به نام دعای جوشن صغیر از امام موسی کاظم علیه السلام نقل می‌کند که آن حضرت در آن دعا متجاوز از بیست مرتبه با عبارت «صلّ علی محمدٍ و آل محمدٍ» صلوات میفرستند.^[1]

ب) سید بن طاووس دعایی به نام دعای مستجاب از امام موسی کاظم علیه السلام نقل می‌کند که آن حضرت در آن دعا با عباراتی بسیار زیبا بر محمد و آل محمد صلوات می­فرستند. که ما عیناً آن را نقل میکنیم:

«... اَسئَلُکَ اَن تُصَلِّیَ عَلی مَولانا وَ سَیِّدِنا رَسُولِکَ مُحَمَّدٍ حَبیبِکَ الخالِصِ، و صَفِیِّکَ المُستَخَصَّ الَّذی اِستَخصَیتَهُ بِالحَبوَةِ و التَّفویضِ، وَ ائتَمَنتَهُ عَلی وَحیکَ، وَ مَکنُونِ سِرِّکَ، وَ خَفِیِّ عِلمِکَ، وَ فَضَّلتَهُ عَلی مَن خَلَقتَ، وَ قَرَّبتَهُ اِلَیکَ، وَ اختَرتَهُ مِن بَرِیَّتِکَ، اَلبَشیرِ النَّذیرِ السّیراجِ المُنیرِ الَّذی أَیَّدتَهُ بِسُلطانِکَ،  استَخلَصتَهُ لِنَفسِکَ، وَ عَلی اُخیهِ وَ وَصِیِّهِ‌وَ صِهرِهِ‌وَ وارِثِهِ، وَ‌ الخَلیفَةِ لَکَ مِن بَعدِهِ‌ فی خَلقِکِ وَ‌اَرضِک، امیرالمؤمنین عَلِیِّ بنِ ابی‌طالب، وَ عَلی ابنَتِهِ الکَریمَةِ الفاضِلَةِ الطَّاهِرَةِ الزّهراءِ الغَرّاءِ فاطمَةَ، وَ عَلی وَلَدَیهِما الحَسَنِ وَ الحُسَینِ سَیِّدَی شَبابِ اهل الجَنَّةِ، اَلفاضِلینِ الرّاجِحَینِ الزَّکِیَّینِ التَّقِیَّینِ‌الشَّهِیدَینِ الَخَیِّرِینِ العالِمین، وَ عَلی عَلِیِّ بنِ الحُسَینِ زین‌العابدین، وَ سَیِّدِهِم ذی الثَّفَناتِ، وَ عَلی مُحَمَّدِ بن عَلِیِّ الباقِرِ، وَ جَعفَرِ بنِ مُحَمَّدٍ الصّادِقِ، وَ مُوسَی بنِ جَعفَرٍ الکاظِمِ، وَ عَلِیِّ بنِ موسی‌الرضا، وَ مُحَمَّدِ بنِ عَلِیٍّ الجوادِ، وَ‌عَلِیِّ بنِ مُحَمَّدٍ، و الحَسَنِ بنِ عَلِیٍّ العَسکَریِّ، وَ‌المُنتَظِرِ‌لِأَمرِکَ، وَ‌القائِمِ فی أَمرِکَ بِما یُرضیکَ، وَ الحُجَّةِ عَلی خَلقِکَ، وَ‌الخَلیفَةِ لَکَ عَلی عِبادِکَ، اَلمَهدِیِّ بنِ المَهدیّینَ الهادی الرَّشید بن الرَّشیدینِ‌المُرشِدِ بنِ‌المُرشِدینَ إلی صِراطٍ مُستَقیمٍ، صَلوةً تامَّةً عامَّةً دائِمَةً نامِیَةً باقِیَةً شامِلَةً مُتَواصِلَةً...»^[2]

... خدایا از تو سؤال می­کنم که صلوات و رحمت فرستی بر مولا و آقای ما فرستاده از جانب تو که محمد است، و دوست خالص توست، و برگزیدۀ توست، مخصوص گردانیده شده است، که مخصوص ساخته ­ای تو او را به عطیه و بخشش، و امین گردانیده ­ای او را بر وحی خود، و بر پنهان از راز خود، و پوشیدۀ از علم خود، و زیاده گردانیدی مرتبۀ او را بر هرکسی که آفریده ­ای، و نزدیک ساختی آن را به‌سوی خود، و اختیار کردی تو او را از مخلوقات خود بشارت­ دهنده و ترساننده است، چراغ روشنی است که قوت داده ­ای او را به قوّت پادشاهی خود، و خالص و انتخاب کرده ­ای او را برای نفس خود، و رحمت فرست بر برادر آن حضرت و وصی او و داماد او وارث او و جانشین بعد از او برای خلقت و زمینت که پیشوای مؤمنان علی ابن ابی­طالب است، و رحمت فرست بر دختر آن حضرت که نجیبۀ فاضلۀ پاکیزۀ نورانی درخشنده فاطمه است، و رحمت و صلوات فرست بر دو فرزند ایشان امام حسن و امام حسین که آقایان جوانان اهل بهشت ­اند، و فاضلان ترجیح داده شدگان پاکیزه ­های پرهیزکاران شهید شدگان نیکوکاران و دانایان‌اند، و رحمت و صلوات فرست بر علی بن ­الحسین که زینت عبادت­ کنندگان و مولای ایشان و صاحب پینه هاست، و صلوات و رحمت فرست بر محمد بن علی که جامع همۀ علم‌هاست، و بر جعفر بن محمد راست‌گو، و بر موسی بن جعفر خشم فرو برنده، و بر علی بن موسی که خشنود است از او خدا، و بر محمد بن علی که بخشنده است، و بر علی بن محمد، و بر حسن بن علی که ساکن بلدۀ عسکری است، و بر انتظار کشیده شدۀ برای فرمان تو، و به‌پای ایستادۀ در به‌جای آوردن فرمان تو به آنچه خشنود گرداند تو را، و دلیل تو بر آفریدگان تو، و خلیفه گردانیده شده از جانب تو بر بندگان تو، هدایت یافته شده، پسر هدایت یافتگان، راهنمای بینای راه، پسر بینایان است، راهنمایندۀ پسر راهنمایندگان به‌سوی راه راست است، رحمتی که تمام و شامل همیشه ­ای، زیاد شوندۀ باقی، فروگیرنده، پیوسته...

ج) سید بن طاووس قنوت‌های امام موسی کاظم علیه السلام را نقل می‌کند که آن حضرت در قنوت نماز خود ضمن دعایی که می­خواندند بر محمد و آل محمد این‌چنین صلوات می‌فرستند.

«... أَن تُصَلِّیَ عَلی مُحَمَّدٍ وَ آلِهِ اولی النُّهی، و المَحَلِّ الأَوفی، وَ المَقامِ‌الأَعلی...»^[3]

... خدایا بر محمد و آل محمد صلوات و رحمت فرست که صاحبان عقل و صاحبان منزلت اعلی و مکان‌های بلندند...

 

[1]. سید بن طاووس، مهج الدعوات و منهج العنایات،ص392 تا 404.

[2]. سید بن طاووس، مهج الدعوات و منهج العنایات،ص415 تا 416.

[3]. سید بن طاووس، مهج الدعوات و منهج العنایات،ص102.