بیرون آمدن یوسف از چاه به واسطه صلوات

«عَن مِسمَعٍ عَن اَبِی‌عَبدِاللهِ علیه السلام قالَ: لَمّا طَرَحَ اِخوَةُ یُوسُفَ، یُوسُفَ فِی الجُبِّ، اَتاهُ جَبرَئیلُ فَدَخَلَ عَلَیهِ فَقالَ: یا غُلامُ ما تَصنَعُ ههُنا؟

فَقالِ: اِنَّ اِخوَتی اَلقُونِی فِی الجُبِّ.

قال: فَتُحِبُّ اَن تَخرُجَ مِنه؟

قال: ذاکَ اِلَی اللهِ عزوجل اِنَّ شاءَ اَخرَجَنی

قالَ: فَقالَ لَهُ اِنَّ اللهَ تَعالی یقُولُ لَکَ: اُدعُنی بِهذا الدُّعاءِ حَتّی اُخرِجَکَ مِنَ الجُبِّ

فَقالَ له: وَ مَا الدُّعا؟

فَقالَ: قُل: اَللّهمَّ اِنّی اَسألُکَ بِأنَّ لَکَ الحَمدَ، لا اِلهِ اَلّا اَنتَ المَنّانُ بَدیعُ السَّماواتِ وَالاَرضِ ذُوالجَلالِ وَالاِکرام اَن تُصَلِّیَ عَلی مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ وَ اَن تَجعَلَ لِی مِمّا اَنَا فِیهِ فَرَجَا وَ مَخرَجاً.

ثُمَّ کانَ مِن قِصَّتِةِ ما ذَکَرَ اللهُ فی کِتابِهِ».[1]

مسمع از امام صادق علیه السلام روایت کرده است که آن حضرت فرمود :وقتی برادران یوسف او را به چاه انداختند. جبرئیل نزدش آمد و گفت:‌ ای جوان در اینجا چه میکنی؟

یوسف گفت: برادرانم مرا به این چاه افکندند.

جبرئیل گفت: می خواهی که از این چاه بیرون بیایی؟

یوسف گفت :این با خدای عزوجل است اگر بخواهد مرا بیرون می آورد.

امام صادق علیه السلام فرمود: پس جبرئیل به او گفت: به‌راستی خدای تعالی به تو می فرماید :مرا با این دعا بخوان تا از چاه بیرونت آورم.

یوسف گفت :آن دعا، کدام است؟

جبرئیل گفت: بگو: «اَللّهمَّ اِنّی اَسألُکَ بِأنَّ لَکَ الحَمدَ، لا اِلهِ اَلّا اَنتَ المَنّانُ بَدیعُ السَّماواتِ وَالاَرضِ ذُوالجَلالِ وَالاِکرام اَن تُصَلِّیَ عَلی مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ وَ اَن تَجعَلَ لِی مِمّا اَنَا فِیهِ فَرَجَا وَ مَخرَجاً».

امام صادق علیه السلام فرمود :پس داستان یوسف همان شد که خداوند متعال در کتابش قرآن مجید یاد فرموده است.

[1] اصول کافی با ترجمه مصطفوی، ج4، ص339،ح4.

مهریه حضرت حوّا

وقتی حضرت آدم علی نبینا و آله و علیه السلام وارد بهشت شد، در بهشت حوران پاکیزه‌ سرشت بسیار بودند، اما حضرت آدم با آن‌ها اُلفتی نداشت. ولی وقتی حضرت حوا آفریده شد و آدم به او نگریست از او پرسید: تو چه کسی هستی؟

حوا شرم کرد و چیزی نگفت.

جبرئیل نازل شد. آدم از جبرئیل پرسید: این کیست؟

جبرئیل گفت: این حضرت حوّاست، خدای متعال او را برای تو آفریده است، او همسر توست، وقتی آدم این‌ها شنید، تمایلی در او ایجاد شد، خواست نزدیک شود. جبرئیل گفت: ‌ای آدم، درست است که خدای متعال او را به‌عنوان‌ همسر برای تو آفریده است. ولی باید او را عقد کرده و برایش مهریه قرار دهی.

آدم گفت: ‌ای برادر جبرئیل! تو می­دانی من چیزی ندارم تا مهر او قرار دهم.

جبرئیل گفت: سه مرتبه بر حبیب خدا محمد مصطفی صلی الله علیه و آله و سلم صلوات بفرست. تا حوا بر تو حلال گردد. آدم هم سه مرتبه بر محمد و آل محمد صلوات فرستاد و حضرت حوا به‌ عنوان ‌همسر او قرار گرفت.[1]

[1]. عزیزی، آثارصلوات،ص18 و 19.

هفتاد هزار فرشته بر صلوات فرستنده صلوات می فرستند

عبدالرحمان بن عوف می‌گوید: رسول گرامی صلی الله علیه و آله و سلم فرمود:

جبرئیل نزد من آمد و گفت: حقیقتاً هر کس بر تو صلوات بفرستد. هفتاد هزار فرشته بر او صلوات می­ فرستند.

سپس جبرئیل در ادامه می‌گوید: و کسی که هفتاد هزار فرشته بر او صلوات بفرستد از اهل بهشت خواهد بود.[1]

با توجه به روایاتی که در باب معنای صلوات خدا و ملائکه و انسان‌ها وارد شده است، صلوات ملائکه­ را به تزکیه معنا کرده است.[2]

و باز با توجه به بعضی از روایات، که تزکیه را به تأیید و تصدیق معنا کرده است.[3]

انسان بهتر معنای روایت را می ­فهمد، اینکه در روایت می­ فرماید هر کس بر پیامبر خدا صلی الله علیه و آله و سلم صلوات بفرستد، هفتاد هزار فرشته بر او صلوات می ­فرستند. یعنی هفتاد هزار فرشته او را تأیید و تصدیق می ­کنند.

و تأیید و تصدیق فرشتگان یعنی مقبول خدا واقع‌ شدن.

وقتی طبق روایات وارده چهل نفر برای فردی که دار فانی را وداع گفته است شهادت بدهند که فرد خوبی بوده، خدای متعال آن مُرده را می­ آمرزد و وارد بهشت می­ نماید، اگر هفتاد هزار فرشته کسی را که بر محمد و آل محمد صلوات فرستاده است تأیید و تصدیق نمایند. قهراً خدای متعال او را آمرزیده و وارد بهشت می­ نماید.

[1]. بحارالانوار،ج94،ص64،ح 15.

[2]. نهج الذکر،ج4،ص329،ح 2934.

[3]. نهج الذکر،ج4،ص331،ح 2937.

روئیدن پر و بال فرشته ای دیگر به برکت صلوات

صاحب کتاب آثار صلوات روایتی را نقل کرده است که:

خداوند متعال به ملکی فرمود که فلان شهر را ویران کن.

وقتی آن ملک به آن شهر آمد، گریه­ کودکان و ناله­ زنان و فریاد چهار پایان را شنید، بر آن‌ها رحم نمود و بر ویرانی آن شهر اقدام نکرد.

به خاطر تمرّد آن فرشته از اجرای دستور الهی، تندباد قهر، از مهیب جلال وزید، و پروبال آن ملک را در هم شکست، و از بالا رفتن بر آسمان‌ها و افلاک، محروم و مهجور ماند.

روزی جبرئیل علیه السلام او را گریان و نالان بر روی خاک افتاده دید. دلش بر پریشان‌ حالی و شکسته‌ بالی آن ملک سوخت. و حال عجز و بیچارگی و ضعف و آوارگی او را به بارگاه جلال عرض کرد.

خطاب آمد که به او بگو: بر حبیب من محمد صلی الله علیه و آله و سلم صلوات فرستد تا به برکت آن پر و بال به او برگردد.

جبرئیل، ماجرا را به آن ملک گفت، آن فرشته هم بر محمد و آل اطهرش صلوات فرستاد. و پر و بالش خوب شده و به‌سوی آسمان‌ها پر کشید.[1]

[1]. عزیزی، آثارصلوات،ص41 و 42.

روئیدن پر و بال فرشته به برکت صلوات

روزی جبرئیل علیه السلام نزد رسول اکرم صلی الله علیه و آله و سلم آمد و گفت: یا رسول الله امروز چیز عجیب‌ و غریبی مشاهده نمودم، و آن این بود که در هنگام پائین آمدن از آسمان، گذرم به کوه قاف افتاد، در آنجا آواز و ناله­ دل‌خراشی، و فریاد جگرسوزی به گوشم رسید، فهمیدم که یک درمانده­ ای است که چنین ناله و زاری می‌کند، و از ته دل فریاد می­ کشد. آن صدا را دنبال کرده و پی ناله رفتم، دیدم که فرشته ­ای است که چنین ناله و زاری می‌کند. من قبلاً آن فرشته را در آسمان، با مقام و منزلتی والا، و عظمتی هر چند تمام‌تر، دیده بودم، که بر تختی از نور می­ نشست و هفتاد هزار فرشته در خدمت او صف‌کشیده و می­ ایستادند؛ وقتی نفس می­ کشید، از نفس کشیدن او ملائک خلق می­ شدند. دیدم که با دلی خسته و بالی شکسته، بر زمین افتاده، ناله و زاری می‌کند.

از حالش پرسیدم. گفت: در شب معراج، من بر تخت خودم نشسته بودم، آن‌چنان‌که شایسته­ رسول خدا صلی الله علیه و آله و سلم بود به او تعظیم و تکریم ننمودم. شرایط تجلیل را به‌جا نیاوردم.

لذا به این عقوبت و عذاب مبتلا شدم. و از اوج عزت به حضیض ذلت کشانیده شده، و از آسمان و افلاک خارج گردیده و به خاک دنیا رانده شدم.

اینک تو شفیع من شو، و از حضرت ذوالجلال، عفو مرا درخواست کن.

جبرئیل می‌گوید: من هم به درگاه احدیت متوسل شده و تضرّع بسیاری کردم، و از خدای غفار مغفرت او را درخواست نمودم.

خطاب از رب الارباب رسید که:

به او بگو که اگر مغفرت لغزش، و عفو گناه خود را می­ خواهی، بر حبیب من صلوات فرست، تا به مقام اکرام خود برگردی.

جبرئیل می‌گوید: من هم صورت حال را، به آن فرشته­ شکسته‌بال گفتم، و او بر حضرت شما صلوات فرستاد، فوراً باله‌ی اقبال و کرامت او روئیده و از حضیض خاک به اوج افلاک پرواز کرد.[1]

[1]. عزیزی، آثارصلوات،ص46 و 47.

صلوات فرستنده اهل بهشت است

«عَن عَبدُالرَّحمانِ بنِ عَوفٍ اَنَّه ُ صلی الله علیه و آله و سلمقالَ: جائَنی جَبرائیلُ عیله السلام وَ قالَ: اِنَّهُ لا یصَلّی عَلَیکَ اَحَدٌ اِلّا وَ یصَلّی عَلَیهِ سَبعُونَ اَلفَ مَلَکٍ، وَ مَن صَلّی عَلَیهِ سَبعوُنَ اَلفَ مَلَکٍ کانَ مِن اهل الجَنَّةِ».[1]

از عبدالرحمان بن عوف روایت‌ شده است که گفت: رسول خدا صلی الله علیه و آله و سلم فرمود: جبرئیل نزد من آمد و گفت: هر کس بر تو صلوات بفرستد، هفتاد هزار فرشته بر او صلوات می­فرستد. و کسی که هفتاد هزار فرشته بر او صلوات بفرستد اهل بهشت است.

«عَن رَسُولِ اللهِ صلی الله علیه و آله و سلم مَن کانَ آخِرُ کَلامِهِ الصَّلاةُ عَلَیَّ وَ عَلی عَلیّ، دَخَلَ الجَنَّةَ».[2]

از رسول خدا صلی الله علیه و آله و سلم روایت‌شده است که فرمود: هر کس که پایان کلام و سخنش، صلوات بر من و صلوات بر علی بن ابی طالب باشد، به بهشت می­رود.

[1]. بحارالانوار،ج94،ص64،ح 14.

[2]. نهج الذکر،ج4،ص394،ح 3065، به نقل از عیون اخبار الرضا،ج2،ص64،ح 273.

خبر عجیب جبرئیل برای رسول خدا صلی الله علیه و آله و سلم

«عَن ابی‌عبدالله علیه السلام قالَ: قالَ رَسُولُ اللهِ صلی اللّه علیه و آله و سلم ذاتَ یومٍ لِأمیرالمُؤمِنینَ علیه السلام: اَلا اُبَشِّرُکَ؟

قالَ: بَلی بِاَبی اَنتَ وَ اُمّی! فَانَّک لَم تَزَل مُبَشِّراً بِکَلِّ خَیرٍ.

فَقالَ: أخبَرنی جَبرئیلُ آنِفاً بالعَجَب.

فَقال اَمیرالمُؤمِنینَ علیه السلام وَ مَاالَّذی اخبَرَکَ یا رَسُولَ الله؟

قالَ: اَخبَرَنی اَنَّ الرَّجُلَ مِن أمَّتی اِذا صَلّی عَلَی وَ أتبَعَ بِالصَّلاةَ عَلی اهل‌بیتی فُتِحَت لَهُ اَبوابُ السَّماءِ وَ صَلَّت عَلَیهِ المَلائِکَةُ سَبعینَ صَلاةً وَ اِنَّهُ لِلذَّنبِ حَطَاً ثُمَّ تَحاتَّ عَنهُ الذُّنُوبُ کَما تَحاتَّ الوَرَقُ مِنَ الشَّجرِ وَ یقوُل اللهَ تبارک‌وتعالی: لَبَّیکَ عَبدی وَ سَعدَیک یا مَلائِکَتی! اَنتُم تُصَلُّونَ عَلَیهِ سَبعینَ صَلاةً وَ اَنَا أُصَلِّی عَلَیهِ سَبعَ مِأةَ صَلاةٍ. فَاِذا صَلّی عَلَی وَ لَم یتبِع بِالصَّلاةِ عَلی اهل‌بیتی، کانَ بَینَها وَ بَینَ السَّماء سَبعوُنَ حِجاباً وَ یقوُلُ اللهُ جل‌جلاله لا لَبَّیکَ وَلا سَعدیکَ یا مَلائِکَتی! لا تُصعِدُوا دُعائَهُ اِلّا اَن یلحقَ بِالنَّبِی عِترَتَهُ فَلا یزالُ مَحجوُباً حَتّی یلحِقَ بی اهل‌بیتی».[1]

از امام صادق علیه السلام نقل‌شده که آن حضرت فرمود: روزی رسول خدا صلی الله علیه و آله و سلم از امیرالمؤمنین علیه السلام پرسیدند: آیا نمی­خواهی مژده­ ای به تو بدهم؟

آن حضرت جواب دادند: چرا، پدر و مادرم فدای تو باد. شما که همیشه مژده دهنده به همه خیرها هستی.

پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله و سلم فرمود: چند لحظه پیش جبرئیل چیز عجیبی گفت.

امیرالمؤمنین علیه السلام پرسیدند: چه گفت ‌ای رسول خدا؟

پیامبر صلی الله علیه و آله و سلم جواب داد: جبرئیل گفت: به‌راستی‌که اگر مردی بر من صلوات بفرستد و بعد از آن بر اهل‌بیت من نیز صلوات فرستد، درهای آسمان برای او گشوده شده و فرشتگان هفتاد بار صلوات بر او می­فرستند. و به‌راستی‌که این عمل باعث ریختن گناهان است.

آنگاه همان‌گونه که‌برگ از درخت می­ ریزد گناهان او می­ ریزد و خدای تبارک‌وتعالی می ­فرماید: اجابت نمودم و کامروا و سعادتمند گشتی. فرشتگانم! شما هفتاد بار صلوات بر او می ­فرستید و من هفتصدبار بر او صلوات می­ فرستم.

ولی هنگامی‌که بر من صلوات فرستد و پس‌ از آن بر اهل‌بیتم صلوات نفرستد، بین آن صلوات و آسمان هفتاد حجاب است و خدای بزرگ می­ فرماید: تو را نپذیرفتم و سعادتمند و کامروا نگشتی.

فرشتگانم! دعای او را بالا نبرید مگر اینکه عترت پیامبر را در دعا به پیامبر ملحق سازد. و پیوسته این دعا بالا نمی ­رود تا زمانی که عترت من در دعا به من ملحق شوند.

نکات قابل‌استفاده از روایت:

1 ـ صلواتی مقبول درگاه الهی است که کامل باشد. یعنی صلوات فرستنده بگوید: «اللهم صل علی محمد و آل محمد». ولی صلوات اگر ناقص باشد یعنی صلوات فرستنده بگوید: «اللهم صل علی محمد»، و اهل‌بیت و خاندان اطهرش را بعد از نام پیامبر نیاورد مقبول نیست.

2 ـ اگر صلوات کامل باشد یعنی بگوید: «اللهم صل علی محمد و آل محمد» خدای سبحان خطاب به صلوات فرستنده می‌گوید: «لبیک عبدی و سعدیک». یعنی خداوند پاسخ صلوات فرستنده را می­ دهد و لبیک می‌گوید. و پس از لبیک می­ فرماید: کامروا و سعادتمند گشتی‌ای بنده من.

3 ـ اگر صلوات کامل باشد. در ازای صلواتِ فرستنده صلوات ملائکه هفتاد بار بر او می ­فرستد.

4 ـ اگر صلوات کامل باشد. در ازای صلوات فرستنده صلوات خداوند متعال هفتصد بار بر او صلوات می فرستد.

5 ـ اگر صلوات ناقص باشد. یعنی بعد از نام مبارک پیامبر و آل محمد را نگوید هفتاد حجاب بین صلوات و آسمان واقع می‌شود که مانع بالا رفتن صلوات می‌شود.

6 ـ اگر صلوات ناقص باشد. خداوند بر فرستنده این صلوات ناقص می‌گوید اجابت نکردم و تو سعادتمند نشدی و کامروا نگشتی.

7 ـ اگر صلوات ناقص باشد. خداوند متعال خطاب به ملائک خود می­فرماید: ‌ای فرشتگانم صلوات چنین شخصی را بالا نبرید.

شیخ صدوق، ثواب الاعمال و عقاب الاعمال،ص336 و 338.