صلوات و واجب شدن شفاعت رسول اکرم

«عَن رَسُولِ اللهِ صلی الله علیه و آله و سلم مَن صَلّی عَلی مُحَمَّدٍ وَ قالَ اللّهُمَّ اَنزِلهُ المَقعَدَ المُقَرَّبَ عِندکَ یومَ القِیامَةِ وَجَبَت لَهُ شَفاعَتی».[1]

از رسول خدا صلی الله علیه و آله و سلم روایت‌ شده است که آن حضرت فرمود هر کس بر محمد صلوات بفرستد و بگوید: خدایا در روز قیامت او را در جایگاه نزدیک به خودت بنشان، شفاعتم برای او واجب می­ گردد.

«وَ قالَ النَّبی صلی الله علیه و آله و سلم فِی الوَصِیةِ: یا عَلی مَن صَلّی عَلَی کُلَّ یومٍ اَوکُلَّ لَیلَةٍ وَجَبَت لَهُ شَفاعَتی، وَ لَو کانَ مِن اهل الکَبائِرِ».[2]

در وصیت پیامبر گرامی صلی الله علیه و آله و سلم فرمود: ‌ای علی هر کس بر من هرروز یا هر شب صلوات بفرستد. شفاعت من برای او واجب خواهد بود. و لو اینکه از اهل گناهان کبیره باشد.

[1]. نهج الذکر،ج4،ص394،ح 3061، به نقل از کنز العمال،ج1،ص497،ح 2189.

[2]. بحارالانوار،ج94،ص63،ح 4.

صلوات فرستنده اهل بهشت است

«عَن عَبدُالرَّحمانِ بنِ عَوفٍ اَنَّه ُ صلی الله علیه و آله و سلمقالَ: جائَنی جَبرائیلُ عیله السلام وَ قالَ: اِنَّهُ لا یصَلّی عَلَیکَ اَحَدٌ اِلّا وَ یصَلّی عَلَیهِ سَبعُونَ اَلفَ مَلَکٍ، وَ مَن صَلّی عَلَیهِ سَبعوُنَ اَلفَ مَلَکٍ کانَ مِن اهل الجَنَّةِ».[1]

از عبدالرحمان بن عوف روایت‌ شده است که گفت: رسول خدا صلی الله علیه و آله و سلم فرمود: جبرئیل نزد من آمد و گفت: هر کس بر تو صلوات بفرستد، هفتاد هزار فرشته بر او صلوات می­فرستد. و کسی که هفتاد هزار فرشته بر او صلوات بفرستد اهل بهشت است.

«عَن رَسُولِ اللهِ صلی الله علیه و آله و سلم مَن کانَ آخِرُ کَلامِهِ الصَّلاةُ عَلَیَّ وَ عَلی عَلیّ، دَخَلَ الجَنَّةَ».[2]

از رسول خدا صلی الله علیه و آله و سلم روایت‌شده است که فرمود: هر کس که پایان کلام و سخنش، صلوات بر من و صلوات بر علی بن ابی طالب باشد، به بهشت می­رود.

[1]. بحارالانوار،ج94،ص64،ح 14.

[2]. نهج الذکر،ج4،ص394،ح 3065، به نقل از عیون اخبار الرضا،ج2،ص64،ح 273.

نافع‌ ترین اعمال در برزخ

پیامبر گرامی اسلام صلی الله علیه و آله و سلم خطاب به اصحاب خود چنین فرمودند: من شب گذشته عمویم حضرت حمزه و پسرعمویم حضرت جعفر طیار را در خواب دیدم. که در پیش رویشان یک طبق پر از میوه کُنار (میوه درخت سدر) است و از آن میل می کردند، ساعتی بدین منوال گذشت. بعد متوجه شدم که همان میوه کُنار تغییر ماهیت داد و مبدل به انگور شد، از آن‌هم مدتی تناول کردند. بعد دیدم انگور هم‌ تغییر ماهیت داد و مبدل به رطب شد، نزدیک آن دو بزرگوار شدم و گفتم پدرم فدای شما باد [شما که از دار دنیا رخت بربستید و الان در عالم برزخ هستید و متنعم به نعمات الهی هستید، و اشراف بر همه‌چیز دارید] کدام عمل را افضل و برتر یافتید. (که اگر انسان در عالم دنیا انجام دهد، در عالم برزخ خیلی به دردش می­خورد) در جواب گفتند: پیامبر صلی الله علیه و آله و سلم بهتر می­داند. لکن چون پرسیدید جواب می ­دهیم:

(سه کار است که اگر انسان در عالم دنیا انجام ­دهد، در عالم برزخ خیلی به دردش می‌خورد.)

الف) صلوات بر محمد و آل محمد

(این صلوات در عالم برزخ خیلی به درد انسان می‌خورد چون صلوات نامه اعمال انسان را سنگین می‌کند. و گناهان را منهدم می­نماید.)

ب) محبت و ولایت علی بن ابیطالب علیه السلام

(چون شرط قبولی اعمال به پذیرفتن و داشتن ولایت علی بن ابیطالب و اولاد معصومش علیهم السلام است. ایمان به ولایت علی بن ابیطالب و اولاد معصومش علیهم السلام کامل می‌شود.)

ج) سیراب کردن تشنگان

(البته مخفی نماند که سیراب کردن اطلاق دارد. شامل همه­ ی تشنگان می‌شود. حال می­خواهد تشنه آب باشد، یا تشنه علم باشد، یا تشنه محبت باشد، و یا تشبیه معرفت باشد، و یا... کلّاً هر کس هر تشنه­ ای را سیراب کند در عالم برزخ خیلی برایش مفید و مؤثر خواهد بود.)[1]

1.حکیم هندی، الصلوات مفتاح حل المشکلات،ص75، به نقل از مستدرک الوسائل نوری،ج7،ص250،ح 4، بحارالانوار،ج 94،ص70،ح 65.

صلوات گناهان را زودتر نابود می‌کند تا آب، آتش را

«عَن عاصِم بنِ ضَمرَةَ، عَن اَمیرالمُؤمِنینَ علیه السلام قال: اَلصَّلاة عَلَی النَّبِی صلی الله علیه و آله و سلم اَمحَقُ لِلخَطایا مِنَ الماءِ لِلنّار»[1]

عاصم بن ضمره از امیر مؤمنان علیه السلام روایت کرده است که آن حضرت فرمود: صلوات بر پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله و سلم گناهان را از بین می­ برد، بهتر از نابود کردن آب آتش را.

[1]. شیخ صدوق، ثواب الاعمال و عقاب الاعمال،ص330.

پیامبر صلی الله علیه و آله و سلم صلوات ما را می شنوند

«قالَ اَمیرالمُؤمِنینَ علیه السلام مَن صَلّی عَلی مُحَمَّدٍ النَّبِی صلی الله علیه و آله و سلم سَمِعَهُ النَّبِی وَ رُفِعَت دَعوَتُهُ»[1]

امیر مؤمنان علیه السلام فرمودند: هر کس بر پیامبر، محمد صلی الله علیه و آله و سلم صلوات بفرستد، پیامبر آن را می­ شنوند و دعایش [به درگاه خداوند] بالا برده می‌شود.

[1]. نهج الذکر،ج4،ص334 ،ح 2946، به نقل از خ صال،ص630،ح 10.

سیره امیر مؤمنان علی ابن ابیطالب (علیه السلام) در صلوات فرستادن

الف) سیره حضرت علی­ علیه­ السلام بر این بوده که در دعاها صلوات بر محمد و آل محمد می­فرستاده اند. مانند این دعا، که سید بن طاووس می‌گوید: این دعای حضرت بر همۀ دعاهای حضرت علی علیه السلام فضیلت دارد. زیرا این دعا را حضرت علی­ علیه ­السلام و امام محمدباقر علیه ­السلام و امام جعفر صادق علیه ­السلام می­خواندند. سپس سید بن طاووس می‌گوید: این دعا را به ابوجعفر محمد بن عثمان که مردی جلیل­ القدر بود و از اصحاب ائمه علیهم السلام بود آموختند ایشان می­گفت که فضیلت این دعا در میان دعاهای دیگر مانند فضیلت عبادات بین سایر اعمال است، مرحوم سید بن طاووس نام این دعا را گذاشته دعای بافضیلت حضرت امیرالمؤمنین علیه السلام.

در این دعا که بسیار مفصل هم می­ باشد. حضرت علی­ علیه ­السلام سه نوبت بر محمد و آل محمد صلوات می‌فرستند که ما فقط به همان فقراتی که صلوات دارد اشاره می­کنیم. اوّل دعا این است.

«بسم اللهِ الرحمنِ‌الرّحیم. اَللّهُمَّ اَنتَ رَبِّی وَ اَنا عَبدُکَ آمَنتُ بکَ مُخلِصاً لَکَ عَلی عَهدِکَ وَ وَعدِکَ ما استَطَعتُ، اَتُوبُ اِلَیکَ مِن سُوءِ عَمَلیِ، وَ اَستَغفِرُکَ لِذُنُوبیَ الَّتی لا یَغفِرُها غَیرُکَ... یا مُنزِلَ البَرَکاتِ مِن فَوقِ سَبعِ سَمواتِ، اَسئَلُکَ یا فَتّاحُ یا نَفّاحُ یا مُرتاحُ، یا مَن بِیَدِهِ خَزائِنُ کُلِّ مِفتاحٍ، اَن تُصَلِّیَ عَلی مُحَمَّدٍ وَ آلِهِ الطَّیِّبینَ الطّاهِرینَ... وَ صَلِّ عَلی مُحَمَّدٍ وَ آلِهِ، وَ اخصُصنا مِن رَحمَتِکَ وَ مُؤَیِّداتِ لُطفِکَ بِاَوجَبِها لِلإِقاتِ، وَ اَعصَمِها مِنَ الاِضاعاتِ، وَ اَنجاها مِنَ المُهلِکاتِ، وَ أَرشَدها اِلی الهِدایاتِ وَ اَوقاها مِنَ الآفاتِ وَ اَوفَرِها مِنَ الحَسَناتِ، وَ اَنزَلها بِالبَرَکاتِ، وَ اَزیدِها فی القِسَم، وَ اَسبَغِها لِلنِعَّمِ، وَ اَستَرِها لِلعُیوبِ، وَ اَغفَرِها لِلذُّنوبِ، اِنَّکَ قریبٌ مُجیبٌ، فَصَلِّ عَلی خِیَرتِکَ مِن خَلقِکَ، وَ صَفَوِتِکَ مِن بَرِیتِکَ، وَ اَمینِکَ عَلی وَحیکَ بِاَفضَلِ الصَّلَواتِ، وَ بارِک عَلَیهِ بِاَفضَلِ البَرَکاتِ بِما بَلَّغَ عَنکَ مِنَ الرِّسالاتِ، وَ صَدَعَ بِأَمرِکَ، وَ دَعا اِلَیکَ، وَ‌اَفصَحَ بِالدَّلائلِ عَلَیکَ بِالحَقِّ المُبینِ، حَتّی اَتاهُ الیَقینُ، وَ صَلِّ الله عَلَیهِ فِی الاَوَّلینَ، وَ صلی‌الله فی الآخِرینَ، وَ عَلی آلِهِ وَ اهل‌بیتهِ الطّاهِرینَ.... فَصَلِّ عَلی مُحَمَّدٍ وَ اهل‌بیت مُحَمَّدٍ، وَ صِلهَا اللّهُمَّ بِدَوامٍ، وَ ابدَأها بِتَمامٍ، اِنَّکَ واسِعُ الحَباءِ، کَریمُ العَطاءِ، مُجیبُ النِّداءِ، سَمیعُ الدُّعاءِ».^[1]

به نام خداوند بخشنده مهربان. خداوندا تویی پروردگار من و من بندۀ توأم، ایمان‌دارم به تو درحالی‌که آن را خالص کرده ­ام برایت، به‌اندازه‌ای که استطاعت دارم بر پیمانت ثابتم و به وعدۀ تو قائلم، از بدی اعمال و کردارم به‌سوی تو توبه و بازگشت می­کنم، و برای گناهانم از تو طلب آمرزش می­ نمایم زیرا غیر از تو کسی آن‌ها را نمی ­آمرزد...‌ ای نازل کنندۀ خیر و برکات از بالای هفت‌آسمان‌ها، از تو سؤال می­کنم، ‌ای گشاینده درهای رحمت، ‌ای راحت دهنده، ‌ای انعام کننده و نفع رساننده، ‌ای آن­که به دست اوست خزینه های هر کلیدی از تو می­خواهم که بر محمد و آل محمد که پاکان و پاکیزگان‌اند صلوات و درود فرستی. خدایا صلوات و رحمت خودت را بر محمد و آل محمد بفرست، و مخصوص گردان ما را از رحمت خود، و از قوّت دهنده­ های شفقت خود به ثابت­ کننده­ ترین آن‌ها از برای قبول پشیمانی­ ها و نگاه‌دارنده‌ترین آن‌ها از آفت‌های ضایع کننده و به نجات­ دهنده ­ترین آن‌ها از بلاهای هلاک­ کننده و به راه نماینده ­ترین آن‌ها به‌سوی راهنمایی‌ها و حفظ کننده ­ترین آن‌ها از بلاها و بیشترین آن‌ها از نیکوئی ­ها و فرود آورنده ترین آن‌ها به برکت‌ها و زیاده­ ترین آن‌ها در بخشش‌ها و تمام‌کننده‌ترین آن‌ها از نعمت‌ها و پوشاننده ترین آن‌ها عیب‌ها را و آمرزنده ­ترین آن‌ها گناهان را به‌درستی که تو نزدیکی و اجابت­ کننده ­ای، پس صلوات فرست بر بهترین و پسندیده­ ترین خلقت، و برگزیدۀ خود از مخلوقاتت، و امین خود بر وحی‌ات به بهترین و زیاده ­ترین صلوات‌ها و رحمت­ها، و برکت ده به او به بهترین و زیادترین برکت‌ها، به سبب آنچه رسانیده است از جانب تو از پیغام‌ها، و بیان کرده است فرمان تو را و خوانده است بندگان را به سویت، و ظاهر نموده است دلیل‌ها و برهان­ ها را بر یگانگی تو به‌راستی و آشکارا تا آن­که رسیده است به او یقین. خدایا صلوات و رحمتت را بر او بفرست در جملۀ پیشینیان، خدایا صلوات و رحمتت را بر او بفرست در جملۀ پسینیان و آیندگان، و بر آل او و اهل‌بیت او که از پاکان‌اند صلوات فرست... پس صلوات فرست بر محمد و بر اهل‌بیت محمد، و پیوسته­ دار آن اراده را همیشه، و آغاز نما آن را به تمام بودن به‌درستی که تو گشاده بخششی و تو بخشندۀ انعامی و اجابت ­کنندۀ ندایی و شنوندۀ دعایی.

ب) سید بن طاووس می‌گوید: از جمله دعاهای مولای ما امیرالمؤمنین علیه ­السلام برای توسعه رزق است که باید نوشته‌شده و همراه انسان باشد. در این دعا مولای متقیان علی بن ابیطالب علیه السلام صلوات بر محمد و آل محمد را این­ چنین می­فرستند:

«بسمِ‌الله الرحمن الّرحیم اَللّهُمَّ لا طاقَةَ (نام شخص) بِالجَهدِ، وَ لا صَبرَلَهُ عَلَی البَلاءِ وَ‌لا قُوَّةَ لَهُ عَلَی الفَقرِ و الفاقَةِ، اَللَّهُمَّ فَصَلِّ عَلی مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ...» ^[2]

بنام خداوند بخشندۀ مهربان خدایا برای (فلان شخص پسر فلان) در مشقّت تحملی نیست، و بر بلاء صبری ندارد، و بر فقر و درویشی توانائی ندارد، پس خدایا بر محمد و آل محمد صلوات و رحمتت را بفرست...

ج) سید بن طاووس دعایی از دعاهای امیرالمؤمنین علیه السلام بنام دعای اعتصام و تهلیل و سؤال نقل می‌کند که در این دعا حضرت علی علیه­السلام این ­چنین صلوات بر محمد و آل محمد می­فرستند:

«... صَلِّ عَلی مُحَمَّدٍ خاتَمِ النَّبیّین وَ‌عَلی آلِهِ الطَّیِّبینَ الطّاهِرینَ...»^[3]

خدایا بر محمد که آخر پیغمبران است و بر آل محمد که از پاکان و پاکیزگان‌اند صلوات و رحمتت را بفرست.

 

[1]. سید بن طاووس، مهج الدعوات و منهج العنایات،ص224 تا 228.

[2]. سید بن طاووس، مهج الدعوات و منهج العنایات،ص233 و 234.

[3]. سید بن طاووس، مهج الدعوات و منهج العنایات،ص246 تا 249.